Anestezi fobisi toplumda yaygin olarak görülüyor. Sadece bu korku nedeniyle pek çok insan yapilmasi gereken ameliyatlarini yillarca erteleyebiliyor. Bu durumun altinda bazen ameliyat sirasinda uyanma ve aciyi hissetme, bazen de anesteziden hiç uyanamama gibi korkular yer yatiyor. Bu endiselerin ortaya çikmasindaki en büyük etken ise kulaktan kulaga yayilan çesitli mitler olarak görülüyor. Çünkü günümüz teknolojisi sayesinde aslinda bunlarin hepsi birer sehir efsanesi olmaktan öteye geçemiyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Bölümü’nden Uz. Dr. Sibel Erdamar, anestezi hakkinda dogru bilinen yanlislar hakkinda bilgi verdi.
Belirsizlikten dolayi kaygi hissedilmesi dogal bir durumdur
Anestezi alma korkusu hastalarin hemen hemen tümünde bulunmaktadir. Bu nedenle çok küçük operasyonlari bile yillarca bekleten kisiler görülmektedir. Agri ve aci, gerçek veya olasi doku hasari ile iliskili hos olmayan bir duyusal ve duygusal deneyimdir. Korku, bir tehlikeyi veya tehdidi algilamaya veya tanimaya tepki olarak ortaya çikan son derece nahos bir duygudur. Anestezi ise hastanin ameliyat sirasinda hiçbir agri hissetmemesi, mümkün oldugunca hareketsiz kalmasi ve bütün bunlar olurken de yasamsal fonksiyonlarinin korunmasi islemleri seklinde tanimlanmaktadir. Acidan korkmak ve acidan kaçmak, insanin temel reflekslerinin en önemli belirleyicilerinden biridir. Acidan korkmak ile anesteziden korkmak arasinda bir karsilastirma yaptigimizda anestezi korkusunun çok daha asilabilir oldugu hemen fark edilmektedir. Ancak elbette ki ameliyat sürecinde hastayi endiselendirecek birçok tetikleyici bir arada bulunur. Ameliyat esnasinda kisinin kontrolünü kaybedecek olmasi, ameliyata dair belirsizlikler, yasanabilecek bir komplikasyon ya da hayati riskler, ameliyat öncesi akla geldiginde kayginin hissedilmesi beklenen bir durumdur. Genel anesteziden korkmak ve heyecan hissetmek anestezistlerin siklikla rastladigi ve çok anlasilabilir bir duygudur.
En az bir defa anestezi alan hastalarin pek çogu bu korkudan kurtuluyor
Bazi hastalar ameliyat devam ederken uyanmaktan, bazilari ise hiç uyanamamaktan korkar. Ancak genellikle korkulan, anestezinin “bilinmez” olmasidir. Ameliyat öncesi heyecan, anksiyete, kaygi hissetmek ve günlerce uykusuz kalmanin anesteziye çok da etkisi yoktur. Anestezi verildigi anda tüm bu olumsuzluklar biter. Anestezi uykudan öte bir durumdur, ilaçlarin etkisiyle beynin agriyi algilamasi ve uyarilara cevap vermesi durur, geçici bilinç kaybi olusur ancak bu durum geri dönüslüdür. Islemde uygulanan ilaçlar kesildigi andan itibaren beyin fonksiyonlari geri dönmeye baslar, bir süre sonra bilinç, refleksler, duyular tekrar kazanilir. En az bir defa anestezi alan hastalarin pek çogu bu korkudan kurtulur çünkü genel anestezinin çok derin ve dinlendirici bir uykudan farksiz oldugunu tecrübe eder. Korkuyu asmanin en önemli yolu konu ile ilgili sorulara anestezi doktorunun yardimi ile cevaplar aramaktir.
Kontrol kaybi korkusu: Baslica kaygilardan biri, anestezi alan kisinin kontrolünü kaybetmesi korkusudur ki bu durum hiç de hastalarin tahmin ettigi gibi degildir. Anestezi altinda hasta konusamaz, hareket edemez ve operasyon odasinda bulunan konusunda uzman çalisanlar hasta için en güvenli sekilde süreci yürütürler. Hastanin bilincinin açilmasiyla kontrolünü tekrar saglamasi arasinda ise çok kisa bir süre vardir. Anestezi alerjisi korkusu: Hastalarin bir diger merak ettigi konu da anesteziye karsi alerjilerinin olup olmadigidir. Böyle bir sey tanimsal olarak yoktur çünkü anestezi birbirinden farkli çok sayida medikal ajanla saglanir. Bunlardan birine alerjik olma durumu olabilir ki, operasyon odasinda gelisen alerjik reaksiyonun hiç bir tehlikesi yoktur, çünkü alerjik reaksiyona müdahale edilmesi için gerekli tüm ekipman anestezi doktorunun elinin altindadir. Ameliyat sirasinda uyanma korkusu: En çok duydugumuz sorulardan biri de “Anestezi sirasinda uyanir miyim?” sorusudur. Bu korku genellikle sosyal medya dezenformasyonunun yol açtigi korkulardan biridir. Çok çok düsük oranda bildirilmis vakalar olsa da, günümüzün monitörizasyon teknolojisi artik bu durumun tamamen önüne geçme imkani tanimaktadir. Ileri yasta anestezi korkusu: Anestezi riskinin yasla baglantisi da en çok karsilasilan sorular arasindadir. Aslinda anestezinin riskini yas faktöründen çok hastanin eslik eden hastaliklari belirler. Gelismis ilaçlar, teknik ve araçlar sayesinde günümüzde yeni dogandan ileri yas hastalara kadar tüm yas gruplarina güvenli anestezi uygulama olanagi vardir. Üst üste anestezi alma korkusu: “Hangi siklikta anestezi alabilirim?” sorusu da karsilastigimiz sorular arasindadir. Aslinda günde birden fazla anestezi de verilebilmesi mümkündür. Sadece hastanin bir önceki anesteziden uyanma durumu, kullanilan ilaçlar ve yapilan cerrahi girisim anestezi doktorunun uygulayacagi yöntemi belirler.
Anestezi korkunuz varsa bu önerileri dikkate alin!
Genel anestezi korkusundan arinmanin en dogru yolu, bu sorulara cevap olusturacak gerekli bilgiyi edinmektir. Burada önemli olan, internette edinilen bilgilerin ne denli dogru oldugunun teyit edilmesi gerektiginin ve güvenilir kaynaklardan bilgi edinilmesinin dogru oldugunun bilincine varmaktir. Ameliyata ve anesteziye dair en dogru bilgiyi hekimin bildigini unutmadan, ona sorular sorarak süreci ögrenmek ve bir hastanin bilmesi gerektigi kadari ile ilgilenmek, kaygiyi dizginlemeye yardimci olur. Unutulmamalidir ki; anestezi tibbin en güvenilir bölümlerinden biridir. Anestezi doktorlari ve ekibi bu konuda özel egitim görmüs, profesyonel kisilerdir ve cerrahi islemlerin güvenli ve konforlu geçmesi için çagin en gelismis tekniklerini uygulamak üzere ameliyat süresince hastanin basinda olur. Bunlari bilmek hastanin korkularini yenmesine yardimci olacaktir.
