Cumhurbaskani Yardimcisi Fuat Oktay, 2023 yili Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’ne iliskin; “Teklifimiz toplumun tüm kesimlerine hitap eden, sahip çikan programlar, destekler ve ödenekler barindirmaktadir. Emegin, refahin, istikrarin ve oyun kurucu Türkiye’nin bütçesi olan bu teklifin Türkiye yüzyilinin siçrama zemini olacagina inanciyla insanimizin isini, asini ve gelecegini güvence altina almaya devam edecegiz” dedi.
Cumhurbaskani Yardimcisi Fuat Oktay, TBMM Baskanligi'na bugün sunulacak 2023 Yili Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Teklifi’yle ilgili bilgilendirme toplantisi yapti. Oktay, sunlari söyledi:
“2023 yili bütçesi hazirliklari Cumhurbaskanimiz Recep Tayyip Erdogan’in vizyon ve direktifleriyle Strateji ve Bütçe Baskanligi ile Hazine ve Maliye Bakanligi esgüdümü, tüm bakanliklar, kamu kurum ve kuruluslarin katilariyla tamamlanmistir. 2023 Merkezi Yönetim Bütçe kanunu teklifi bugün itibariyle Cumhurbaskanimiz tarafindan TBMM’ye sunulmaya hazirdir. Ülkemize ve milletimize hayirli olmasini diliyorum.
“BU TEKLIFIN TÜRKIYE YÜZYILININ SIÇRAMA ZEMINI OLACAGINA INANCIYLA; INSANIMIZIN ISINI, ASINI VE GELECEGINI GÜVENCE ALTINA ALMAYA DEVAM EDECEGIZ”
Vatandaslarimizin ihtiyaçlarina odaklanan ayni zamanda bir atilim bütçesi olan 2023 bütçesi Türkiye yüzyilinin bir kilometre tasi olacaktir. Yüzüncü yilin bütçesi yatirim, üretim, istihdam, ihracat ve büyüme odakli bir yapidadir. 2023 bütçe kanun teklifimizi vatandasimizi küresel belirsizliklerden ve risklerden koruyacak, her kesimden insanimizi kollayacak sekilde adil ve sosyal bir anlayisla hazirladik. Teklifimiz toplumun tüm kesimlerine hitap eden, sahip çikan programlar, destekler ve ödenekler barindirmaktadir. Emegin, refahin, istikrarin ve oyun kurucu Türkiye’nin bütçesi olan bu teklifin Türkiye yüzyilinin siçrama zemini olacagina inanciyla; insanimizin isini, asini ve gelecegini güvence altina almaya devam edecegiz.
“POLITIKALAR NETICESINDE KÜRESEL IKTISADI FAALIYETIN ZAYIFLADIGI BIR DÖNEMDE IHRACATIMIZ DA YÜKSEK BIR PERFORMANS SERGILEMISTIR”
2022 yilinin ilk yarisi itibariyle güçlü istihdam artisimizin is gücüne katilimdaki artisi asmasiyla issizlik orani da azalmaya devam etmistir. 2022 yili genelinde ekonomideki canliligin sürmesiyle yil sonu itibariyle istihdamdaki yillik artisin 1,9 milyona yaklasarak issizlik oraninin yüzde 10,8’e gerilemesi 2023 yilinda da bu oranin yüzde 10,4’e düsmesi hedeflenmektedir. Uygulamaya koydugumuz politikalar neticesinde küresel iktisadi faaliyetin zayifladigi bir dönemde ihracatimiz da yüksek bir performans sergilemistir.
2022 yilinda yüksek büyüme saglarken enerji hariç cari fazlamizda da artis kaydetmis durumdayiz. Enerji alaninda ithal bagimliligini azaltmaya yönelik attigimiz adimlarin ve diplomatik girisimlerimizin cari dengeye olumlu yansimalariyla da daha net bir sekilde görülebilecektir bu olumlu yansimalar.
“BÜTÇE AÇIGININ GAYRI SAFI YURTIÇI HASILAYA ORANI ISE YÜZDE 3,5 OLARAK ÖNGÖRÜLMEKTEDIR”
Merkezi yönetim bütçesi kapsaminda 225 kamu idaresinin bütçesi bulunmaktadir. 2023 yili Merkezi Yönetim Bütçesi’nde bütçe giderlerinin 4 trilyon 470 milyar lira, bütçe gelirlerinin 3 trilyon 810 milyar lira olacagi öngörülmektedir. Bütçe açiginin gayri safi yurtiçi hasilaya orani ise yüzde 3,5 olarak öngörülmektedir.
“MERKEZI YÖNETIM BÜTÇESINDEN YÜZDE 14,5 ILE EN BÜYÜK PAYI EGITIME AYIRIYORUZ”
2002 yilindan beri egitimi en öncelikli meselemiz olarak gördük ve 7,5 milyar lira olarak devraldigimiz Milli Egitim bütçesini 2023 yilinda 435 milyar liraya yükseltmis bulunuyoruz. Ögretmenlik Meslek Kanunu’nu yürürlüge koyduk, böylece ögretmenlerin kariyer imkanlarini da genislettik. Ögretmenlerimiz, uzman ögretmen olduklarinda maaslarinda 2023 yilinda yaklasik 2.250 lira, basögretmen olduklarinda yaklasik 4.500 lira artis olacaktir. Artan üniversite ve ögrenci sayisiyla birlikte üniversitelerimize ayirdigimiz kaynagi da sürekli artiriyoruz. 2002 yilinda 3,1 milyar lira olan yüksekögretim kurumlari bütçelerini 43,3 kat artisla 2023 yilinda 134,7 milyar liraya çikariyoruz. Yüksekögretimi de dâhil ettigimizde egitim bütçemizi 2023 yilinda 649,8 milyar liraya yükseltiyoruz. Böylece merkezi yönetim bütçesinden yüzde 14,5 ile en büyük payi egitime ayiriyoruz.
“EGITIMLE BIRLIKTE HÜKÜMETLERIMIZ DÖNEMINDE EN FAZLA ÖNEM VERDIGIMIZ KONULARIN BASINDA SAGLIK GELMEKTEDIR”
Egitimle birlikte hükümetlerimiz döneminde en fazla önem verdigimiz konularin basinda saglik gelmektedir. Basta hekimlerimiz olmak üzere tüm saglik personelimizin sabit ek ödemeleri merkezi yönetim bütçesine alindi ve taban ödeme adi altinda yeni bir ödeme unsuru getirildi. Hekimlerimizin mali haklarinin yaninda emekli ayliklari da önemli oranda artirildi. Uzman hekimlerimizin emekli ayliklarinda 3 bin TL, diger hekimlerimizin emekli ayliklarinda 2.335 TL artis yapilmistir.
Saglikta insan gücü sayisi 2002 yilinda 257 bini Saglik Bakanligi bünyesinde olmak üzere toplam 379 bin iken, 2022 yili eylül ayinda 766 bini Saglik Bakanligi bünyesinde olmak üzere toplam 1 milyon 347 bine çikmistir. 2002 yilinda toplam hekim sayimiz 91.949 iken, 2022 yili eylül ayinda ülkemizde toplam hekim sayisi 184.452’ye yükselmistir. Saglik personeli kapasitemiz 2022 ve 2023 yillarinda da hizla artmaya devam edecektir.
“SOSYAL DEVLET ILKESIYLE ÜLKEMIZIN SAHIP OLDUGU REFAHI TOPLUMUN TÜM KATMANLARINA YAYMAYA KARARLIYIZ”
Bütçemizde, vatandaslarimizin saglik hizmetlerinden en iyi sekilde yararlanmalarini temin etmek için merkezi yönetim bütçesinden Saglik Bakanligi ve bagli kuruluslarina 291,5 milyar lira, yüksekögretim kurumlari saglik uygulama ve arastirma merkezlerine 15,5 milyar lira olmak üzere toplam 307 milyar lira kaynak ayrilmistir. Saglik Bakanligi ve yüksekögretim kurumlari döner sermayeleri ile Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yapilacak saglik harcamalari da dikkate alindiginda saglik alanina iliskin ayrilan toplam kaynak 696,8 milyar liraya ulasmaktadir. Sosyal devlet ilkesiyle ülkemizin sahip oldugu refahi toplumun tüm katmanlarina yaymaya kararliyiz.
2023 yili bütçemizde sosyal harcamalar için ayirdigimiz kaynak miktarini 2002 yilindaki 1,6 milyar seviyesinden 258,4 milyar liraya çikardik. Bu tutar 2023 yili bütçesinin yüzde 5,8’ine denk gelmektedir.
2023 yilinda;
- Ödeme gücü olmayan vatandaslarimizin saglik primi giderlerini karsilamak amaciyla 52,6 milyar lira,
- 65 yas üstü yaslilarimiz, bakima ihtiyaci olan engelli vatandaslarimiz ve yakinlarina baglanan ayliklar kapsaminda 31,3 milyar lira,
- Engelli vatandaslarimizin evde bakimina destek amaciyla 28,2 milyar lira,
- Sosyal konut finansmaninin desteklenmesi amaciyla 10 milyar lira,
- Aile destek programi için 7,5 milyar lira,
- Ekonomik yoksunluk içinde olan çocuklarimizin aileleri yaninda yetismelerine imkân saglayan sosyal ve ekonomik destek ödemeleri için 5 milyar lira,
- Yoksul ailelere elektrik tüketim destegi kapsaminda 4,8 milyar lira,
- Engelli egitim tasima giderleri için 2,4 milyar lira,
- Koruyucu aile uygulamasi kapsaminda yaklasik 713 milyon lira kaynak ayirdik.
“ENERJI KULLANIMINDA HÜKÜMET OLARAK VATANDASIMIZIN YANINDAYIZ”
Avrupa basta olmak üzere, tüm dünya enerji arz güvenligi konusunda belirsizlik içinde. Biz ise Türkiye olarak kendi çözüm mekanizmamizi harekete geçirmis durumdayiz. Yerli ve milli imkanlarla Karadeniz’de kesfedilen dogalgazi 2023’ün ilk aylarinda vatandaslarimizin evlerinde kullanimina sunacagiz. Enerji arz güvenligi çerçevesinde kaynak çesitliligine ve kapasite artirimina özel önem veriyoruz. Rusya Devlet Baskani Putin ülkemizin dogalgaz üssü haline gelebilecegi yönünde Türk Akim projesine destegini açiklayarak ülkemizin enerji arzi konusunda kilit nokta olabilecegini de isaret etmistir. Enerji kullaniminda hükümet olarak vatandasimizin yanindayiz.
Vatandaslarimizin daha ucuz elektrik ve dogalgaz kullanabilmeleri için dogal gazda yüzde 80 oraninda, elektrikte ise birinci kademede yüzde 50 oraninda sübvansiyon uygulanmaktadir. Enerji sübvansiyonlarinin 2023 yili bütçesine yükü 600 milyar lira seviyesindedir.
Asgari ücretin vergi disi tutulmasi neticesinde de 300 milyar lira tutarinda vergiden vazgeçilmistir. Sosyal devlet ilkesi geregi toplum kesimlerine 2023 yili bütçemizde sagladigimiz refah katkisi yaklasik 1 trilyon 200 milyar liraya ulasmaktadir. Bu tutar bütçenin yaklasik yüzde 27’sine tekabül etmektedir. Refahi toplumun tüm kesimlerine yayma hedefiyle, daha müreffeh bir toplum için milletimizin yaninda olmaya devam edecegiz.
“2023 YILINDA BÜTÇEMIZDEN TARIMA 142,9 MILYAR LIRA KAYNAK AYIRDIK”
Gida güvenligi ve tarimsal kalkinma, milli güvenlik meselesi olarak gördügümüz ve üzerine özellikle egildigimiz konularin basinda geliyor. 2023 yilinda bütçemizden tarima 142,9 milyar lira kaynak ayirdik.
Bu kapsamda;
-Tarimsal destek programlari için 54 milyar lira,
-Tarim sektörü yatirim ödenekleri için 40,4 milyar lira,
-Tarimsal kredi sübvansiyonu, müdahale alimlari, tarimsal KIT’lerin finansmani ve ihracat destekleri için 48,5 milyar lira kaynak ayiriyoruz.
-OECD 2022 yili Tarim Politikasi Izleme ve Degerlendirme Raporu’na göre ülkemizin tarima ayirdigi toplam kaynagin GSYH’ye orani 2021 yili için yüzde 1,15 olarak belirtilmektedir. OECD ülkeleri ortalamasi ise 0,61 düzeyindedir.
-Son iki yil içinde önemli ölçüde artirdigimiz reel sektör desteklerine 2023 yilinda da devam ederek ‘yatirim, üretim, istihdam ve ihracat’ odagimizla özel sektörle omuz omuza büyüme stratejimizi sürdürüyoruz.
Reel kesim destekleri için bütçemizden 145,4 milyar lira olarak ayirdigimiz ödenek bunun göstergesidir. Bu kapsamda;
-Sosyal Güvenlik Kurumu isveren prim ödemeleri için 68,1 milyar lira,
-Tarimsal krediler sübvansiyon destegi olarak 21,6 milyar lira,
-Halk Bankasi esnaf kredileri sübvansiyon destegi için 11 milyar lira,
-Ihracat destekleri kapsaminda 10,3 milyar lira,
-Eximbank sermaye artirimi için 6,8 milyar lira,
-Sanayi ve Teknoloji Bakanligimiz araciligiyla kullandirilmak üzere tesvik ödemeleri kapsaminda 6 milyar lira kaynak ayirdik.
Savunma Sanayii Destekleme Fonu için ayrilan kaynak da dâhil edildiginde savunma ve güvenlik sektörü için 2023 yilinda 468,7 milyar TL ödenek öngörülmüstür. Büyüksehir ve diger belediyelerimiz ile il özel idarelerimize ayirdigimiz toplam kaynagi yüzde 49,1 artirarak 401,1 milyar lira seviyesine yükseltiyoruz. 2002 yilinda bu kaynagin bütçe içerisindeki payi yüzde 4 iken bu oran 2023 yilinda yüzde 9 olmustur.
Önemli miktarda ödenek tahsis edilen baslica bütçe programlari ve artis oranlari su sekildedir:
‘Enerji Arz Güvenligi, Verimliligi ve Enerji Piyasasi’ programi kapsaminda ayirdigimiz kaynagi, bir önceki yila göre yüzde 154,9 artirarak 406 milyar 535 milyon liraya çikardik. ‘Istihdam’ programi ödenegini yüzde 63,7 artirarak 100 milyar 403 milyon lira seviyesine yükselttik. ‘Kadinin güçlenmesi’ programina ayirdigimiz kaynagi bir önceki yila göre yüzde 53,2 artirarak 2 milyarin üzerine çikardik.
‘Çocuklarin Korunmasi ve Gelisimlerinin Saglanmasi’ programina ayirdigimiz kaynagi yüzde 45,4 oraninda artirarak 10 milyar 985 milyon lira seviyesine getirdik. ‘Tüketicinin Korunmasi, Ürün ve Hizmetlerin Güvenligi’ programi ödenegini ise yüzde 40 oraninda artirarak 7 milyar 454 milyon liraya yükselttik.
‘Hukuk ve Adalet’ programi ödenegini yüzde 65,1 artirarak 79 milyar 436 milyon lira seviyesine çikardik. Çevrenin korunmasina ve sürdürülebilir sekilde yönetilmesini saglanmasina önem veriyoruz.
Bu amaçla;
‘Toprak ve Su Kaynaklarinin Kullanimi ve Yönetimi’ programi ödeneklerini bir önceki yila göre yüzde 47 oraninda artirarak 47 milyar 870 milyon liraya,
-Sürdürülebilir Çevre ve Iklim Degisikligi” programi ödeneklerini bir önceki yila göre yüzde 112 oraninda artirarak 6 milyar 244 milyon liraya,
- ‘Ormanlarin ve Doganin Korunmasi’ programi ödeneklerini bir önceki yila göre yüzde 76 artirarak 10 milyar 210 milyon liraya yükselttik.
Vatandas odakli bir icraat bütçesi olarak hazirladigimiz 2023 yili bütçemizi, ülkemizin kalkinma hedeflerine ulasma ve vatandaslarimizin refahini artirma yönündeki çalismalarimizin bir halkasi olarak yüce meclisimizin takdirlerine sunacagiz. 2023 yili Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’nin ülkemize ve milletimize hayirli olmasini diliyorum.”