Psikoterapist Aile Çift ve Evlilik Terapisti Uzmanı Psikolog Naciye Tokaç, işyerinde psikolojik tacizle nasıl baş edilmesi konusunda önerilerde bulundu.
?İş hayatınızda sürekli eleştiri alıyor, başarılarınız görmezden geliniyor, takdir almıyorsanız, sosyal ilişkileriniz engelleniyor, arkanızdan konuşulacak şekilde hakkınızda kötü sözler söyleniyor, önemli işler / projeler size verilmiyorsa; Mobing?e (işyerinde Psikolojik Taciz) maruz kalıyor olabilirsiniz? diyen Psikolog Naciye Tokaç, ?İşyerlerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişi ya da kişilere yönelik gerçekleştirilen, belirli bir süre sistematik biçimde devam eden, yıldırma, pasifize etme veya işten uzaklaştırmayı amaçlayan; mağdur ya da mağdurların kişilik değerlerine, mesleki durumlarına, sosyal ilişkilerine veya sağlıklarına zarar veren; kötü niyetli, kasıtlı, olumsuz tutum ve davranışlar bütününe Mobing denilmektedir? dedi.
Mobingin tanımından da anlayabileceği gibi; kişinin yıldırılması ve pasifize edilmesi amacıyla, kişilik değerine yönelik uygulanan olumsuz davranışların bütünü olduğunu söyleyen Psikolog Naciye Tokaç, ?Uygulanmasındaki amaç oldukça kötü niyetli iken; çoğu kişi bunun kendi hakkı olduğunu düşünerek, hedef alınan kişiye yönelik Mobing uygulamaya devam eder.
Mobing işyerlerinde sadece üstler tarafından astlarına yönelik olmamaktadır. Dikey ve yatay olmak üzere iki türde gerçekleşir. Dikey Mobing, üstlerden astlara ya da astlardan üstlere doğru yönelen, aynı zamanda iki yönlü de olabilen psikolojik taciz türüdür. Yatay psikolojik taciz ise, aynı düzeyde veya aynı hiyerarşik grupta olanların birbirlerine karşı uyguladıkları davranışların bütünüdür. Görüldüğü gibi Mobing her seviyede görülmektedir? diye konuştu.
Mobing uygulayan ve Mobinge maruz kalan kişilerin belirgin bazı kişilik özelliklerine sahip olduğunu ifade eden Psikolog Naciye Tokaç, ?Mobing uygulayan kişilerin ortak özelliklerini; genellikle ilgi görmek isteyen, zayıf benlik saygısı olan, övgüye aşırı ihtiyaç duyan, silik karakterli, suçlayıcı, yargılayıcı, güçten hoşlanan, çalışanları motive edemedikleri için onları kontrol altına almaya çalışan kişiler olarak tanımlamak mümkündür.
İşyerlerinde Mobing her ne kadar mağdur ve tacizci arasında geçen bir süreç olarak gerçekleşse de, zamanla sürece dahil olan kişiler de olabilir. Mobing?i uygulanması ve uygulanan kişiler arasında olmasa da; ancak bir şekilde süreci algılayan, sürecin yansımalarını yaşayan kişilere ?izleyiciler, seyirciler, tanıklar? denilir. Bu kişiler, çalışma ortamında meydana gelen Mobing?in farkına vardıklar ve tam olarak süreci durdurmaya çalışmamakla birlikte tüm olup bitenlerin farkındadırlar? diye konuştu.
İşyerinde uygulanan Mobing?in sadece buna maruz kalan kişiye etkisi olmadığını aynı zamanda mağdurun ailesine, işyerine, topluma ve ülke ekonomisine olumsuz etkileri bulunduğunu anlatan Psikolog Naciye Tokaç açıklamasını şöyle sürdürdü; ?Mobing?e maruz kalan bireyler; maruz kalınan psikolojik şiddetin derecesine ve mağdurun kişilik özelliklerine göre değişkenlik göstermektedir.
Mobing; psikolojik tacize maruz kalan kişide; fiziksel ve zihinsel rahatsızlıklara, davranış bozukluklarına, sosyal sorunlara ve ekonomik zararlara yol açar. Daha önemli psikolojik etkileri ise uyku bozuklukları, ağlama nöbetleri, konsantrasyon bozukluğu, gerginlik ve öfke, alınganlık, yüksek tansiyon, kalıcı uyku bozuklukları, mide ve bağırsak sorunları, aşırı kilo alma veya verme, alkol veya ilaç (madde) bağımlılığı, tedavi masrafları, işyerinden kaçma veya uzaklaşma (sık sık geç kalma, sıkça kullanılan hastalık izinleri), şiddetli depresyon, panik ataklar, kalp krizleri ve diğer ciddi hastalıklar, kazalar, üçüncü kişiye yönelik şiddet, intihar girişimleri bu etkilerden bazılarıdır.
Psikolojik Taciz mağdurunun işyerinde yaşadığı sorunlar, karı-koca ve ebeveyn-çocuk ilişkilerini, hatta çocukların psikolojik gelişimlerini de olumsuz etkilemektedir. İşyerinde uygulanan psikolojik taciz nedeniyle aileler de bireyler gibi psikolojik ve ekonomik açıdan yüksek maliyetler ödemek durumunda kalabilmektedir. Mağduriyet süresince, aile üyelerinin işyerinde psikolojik tacize maruz kalan bireyin durumunu anlaması ve destek olması çok önemlidir.
İşyerinde Mobing ile etkin baş etmek ve olumsuz psikolojik etkilerini azaltmak için hem bireysel hem de kurumsal anlamda yapılması gerekenler vardır. Bireysel baş etmek için; öncelikle sakin olup, çatışmadan kaçınmak gerekir. Mobing üst yönetim tarafından gerçekleştirilmiyorsa konuyu üst yönetime uygun bir şekilde iletmelidir. Psikolojik tacize uğradığını kanıtlayacak tüm bilgi ve belgeleri edinmeli ve yaşanılan sürece ilişkin günlük tutulmalıdır. Yaşanılan sürece şahitlik edebilecek çalışma arkadaşları ile görüşülmelidir. En önemlisi de mağdur; hem psikolojik destek alma hem de yargı yollarına başvurmaktan çekinmemelidir.
Mobing ile kurumsal mücadele etmenin de bu durumun yaşanması, devam etmesi ve önlenmesinde önemli olduğunu unutmadan gerekli tüm önlemlerin kurumsal yöneticiler tarafından alınmasına ayrıca dikkat edilmelidir.?
