ANKARA/HASEKE (AA) - Suriye'nin kuzeyinde federalizm ilan eden terör örgütü PKK'nın Suriye uzantısı PYD'nin uygulamaları, kontrolündeki bölgelerde yaşayan halk tarafından eleştiriliyor.
Arap ve Türkmenler, zorunlu göç, keyfi tutuklama ve işkencelere maruz kalırken Kürtler de zorla askere alınıyor.
PYD'nin önceki gün Haseke, Kobani (Ayn el-Arab) ve Afrin 'kanton'larında ilan ettiği federal sistem, Kürt, Arap ve Türkmen gruplar tarafından reddedildi.
Yerel kaynaklar, örgütün bölgede hakimiyet kurmaya başladığı 2012 yılının başlarından bu yana zorunlu uygulamalara tabi tutulduklarını anlattı.
Halep'in kuzeyinde örgütün geçen ay ele geçirdiği Minniğ köyünün Yerel Meclis Başkanı Gıyas el-Dik AA muhabirine yaptığı açıklamada, PYD'nin halkın evlerine dönmesine izin vermediğini söyledi.
PYD saldırısı sırasında Rus uçaklarının bombardımanının köyü ve çevresini büyük yıkıntıya uğrattığını aktaran Dik, 'İnsanlar, onları evlerinden göç ettirip yağmalayan yönetimin boyunduruğu altına girmek istemiyor.' dedi.
Halep'in kuzeyinde yer alan ve PYD'nin geçen ay kontrolüne geçen Tel Rıfat ilçesi Yerel Meclis Üyesi Abdurrahman Hac Dibo da 'PYD'yi işgal gücü ve rejimin bir parçası olarak görüyoruz. O yüzden bölgede PYD bulundukça evlerimize dönmek istemiyoruz. Zaten evlerimizin büyük kısmı yıkıldı ve yağmalandı.' ifadesini kullandı.
PYD yönetimi altında yaşamak istemediğini vurgulayan Tel Rıfat sakinlerinden Ali Rıdvan da şunları aktardı:
'PYD'nin yönetimi altına girmektense zeytin ağaçlarının arasında yatarım. Ne zaman bölge PYD'den temizlenirse o zaman evime dönerim. PYD, beldemin yaşadığı yıkıntıdan sorumludur. PYD Rusya ile iş birliği yaparak yalan bahanelerle insanlarımızı katletti. Şehirlerimizi yıktı. Hepsi kendi ayrılıkçı planları için.'
Türkmen aşiret reisi Ahmed Ruslan da PYD'nin federalizm ilanını bir neticeye kavuşturamayacağını savunarak şu ifadeleri kullandı:
'Kobani, Haseke ve Afrin çevresinde Türkmen ve Araplar var. Bundan dolayı PYD federalizmi de başarılı olmayacak. PYD, Cerablus'un doğusundaki Şuyuh'u tamamen boşalttı. Burayı 1 yıl önce almış ve halkını da göçe zorlamıştı.'
Yerel kaynaklara göre, PYD Halep'in kuzeyinde geçen ay Rus hava desteğiyle ilerlemesinin ardından, 230 aileyi yerinden etti.
Buna göre, Ayn Dakna beldesinden 100 aile, Meryemeyn ilçesinden 100 aile ve Minniğ köyünden 30 aile, PYD'nin zorunlu göç uygulaması nedeniyle Türkiye sınırındaki kamplara sığındı.
Tel Abyad'ın güneyindeki Türkmen köyü Hammam Türkmen, bölgenin doğusunda kalan ve nüfusunun çoğu Arap olan Suluk, Mabruke ve Tel Tamar da PYD tarafından zorla boşaltılan beldeler arasında yerini aldı.
- Zorunlu göç, keyfi tutuklamalar, adam kaçırma ve işkence
Suriye İnsan Hakları Ağının (SNHR) 18 Ocak ve 15 Mart tarihli raporları da PYD'nin zorunlu uygulamalarına dikkati çekti. Raporda, PYD güçlerinin, iç savaşın başından bu yana 44'ü kadın, 61'i çocuk olmak üzere 416 sivili öldürdüğü belirtildi.
Bu kişilerden 17'sini işkenceyle öldüren PYD, 3 sağlık personeli ve 2 medya aktivistinin de hayatını kaybetmesine sebep oldu. PYD ayrıca bin 800'den fazla çocuğu zorla askere aldı ve en az bin 650 kişiyi keyfi şekilde tutukladı.
Basın mensuplarını da hedef alan PYD militanları, 24 muhabir ve kameramanı keyfi şekilde tutukladı, araç gereçlerine el koyarak evlerine de ateş açtı. PYD'nin silahlı kanadı YPG tarafından da 2014'ün başından Ekim 2015'e kadar 34'ü çocuk yaşta 88 kadın kaçırıldı.
PYD güçleri, Haseke vilayetinde çoğunluğu Arap yaklaşık 30 belde ve köyü yerle bir ederek, binlerce kişiyi zorla yerinden etti. Geçen yılın şubat ayında Haseke'de yaklaşık 100 Türkmen aileyi şiddet, haksızlık ve baskıya maruz bıraktı.
Uluslararası Af Örgütü de 13 Ekim 2015'te örgütün ülkenin kuzeyinde Arap ve Türkmen sivillerin yaşadığı bölgeleri kullanılamaz hale getirdiğini, bölge sakinlerini göçe zorlayarak, insan haklarını ihlal ettiği ve savaş suçu işlediğini bildirmişti.
PYD, Esed rejimiyle yaptığı anlaşmanın ardından 2012'de Haseke'yi ele geçirerek 'kanton' ilan etmişti. Ocak 2015'te Kobani, Haziran 2015'te Tel Abyad'ı kontrolüne alarak, yeni kantonları ilan eden PYD, buradaki Türkmen köylerini 'bölgeyi terk etmeleri aksi takdirde koalisyon uçaklarının hava saldırısı düzenleyeceği' tehdidiyle zorla göç ettirmişti. Bunun üzerine, 50 binden fazla Suriyeli Türkiye'ye sığınmıştı.
- PYD'nin federasyon ilanını tanıyan olmadı
PYD'nin ilan ettiği federasyon bölgedeki Arap, Türkmen ve Kürt gruplarca kabul edilmezken, uluslararası aktörlerce de tanınmadı.
Suriyeli muhaliflerin kurduğu Müzakere Yüksek Komitesi (MYK) ile hareket eden Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS), Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK), Arap ve Türkmen Aşiretleri Birliği, Suriye Türkmen Meclisi yaptıkları yazılı açıklamalarda ülkenin toprak bütünlüğüne vurgu yaparken, PYD'nin, bölgenin demografik yapısını değiştirmek istediğini ve bu kapsamda binlerce aileyi göçe zorladığını hatırlattı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, federasyon ilanının ardından Suriye'de özerk, yarı-özerk bölgeleri desteklemediklerini ifade etmiş, 'Bizim görmek istediğimiz Beşşar Esed liderliğinde olmayan, Suriye halkına duyarlı bir hükümetin bulunduğu birleşik, bütün bir Suriye' demişti.
