Özel Deva Hastanesi Dahiliye Uzm. Dr. İzzet Burhanettin Seçkin, kolesterol hastalarına yönelik önerilerde bulundu.
Dahiliye Uzmanı Dr. İzzet Burhanettin Seçkin, kolesterolün, insan ve hayvan hücrelerinde bulunan yağ benzeri bir madde olduğunu belirterek, uyarılarda bulundu. Dr. Seçkin, ?Vücut tarafından üretildiği gibi çeşitli besinlerle de vücuda girer. Tüm vücutta yaygın olmakla birlikte, özellikle beyin, sinirler, kalp, bağırsaklar, kaslar ve karaciğerde bulunur. Karaciğerden kolesterolü alıp diğer organlara (dolayısı ile kana) kolesterolün iletimini sağlayan LDL (Low Density Lipoprotein, düşük yoğunluklu lipoprotein) kötü huylu kolesterol olarak bilinirken, kandaki kolesterolü karaciğere taşıyan HDL (High Density Lipoprotein, yüksek yoğunluklu lipoprotein), iyi huylu kolesterol olarak bilinir? dedi.
KOLESTEROL NASIL YÜKSELİR?
LDL?nin kanda birikmesiyle kolesterolün yükseldiğini vurgulayan Dr. Seçkin, 'Kanda toplam kolesterol ve LDL kolesterolünün yüksek olması, HDL kolesterolünün ise düşük olması kişi için risk faktörüdür. Sağlıklı yaşam için gerekli kolesterolün neredeyse tamamı vücut tarafından üretilir. Bunun dışında dışarıdan alınan birçok besin de kolesterol içermektedir. Dışarıdan alınan ve kanda aşırı miktarda bulunan kolesterol yavaş yavaş damar duvarında birikerek kalp krizi, felç, damar tıkanması, böbrek yetmezliği gibi hastalıkların oluşum riskini arttırır. Ne kadar çok hayvansal gıda ve kızartılmış gıda alınırsa vücuda o kadar çok kolesterol girer. Ancak kolesterolün sorumlusu yalnızca gıdalar değildir. Hareketsiz yaşam tarzı, şişmanlık, sigara ve alkol kullanımı, stres, ailenin tıbbi geçmişi, yaş, yüksek tansiyon(hipertansiyon), şeker hastalığı (diyabet), bazı böbrek ve tiroid hastalıkları gibi faktörler yüksek kolesterol için büyük risk oluşturmaktadır' dedi.
YÜKSEK KOLESTEROL NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Kolesterolü ölçmek için genellikle kan tahlili yapılacağını belirten Dr. Seçkin, 'Tahlil öncesinde, daha önce yediklerinizin tam olarak sindirilmesi ve test sonuçlarını etkilememesi için son 12 saat içinde bir şey yememeniz istenebilir. Alınan kan örneği kanınızdaki LDL, HDL ve trigliserit oranlarını belirlemek için kullanılır. Kandaki kolesterol her bir litre kan başına düşen ve milimol adı verilen birimle (mmol/litre) ölçülür. Tercih edilen değerler, kolesterol için desilitrede 200 miligramdan (mg/dl) düşük, trigliserid için 150 mg/dl?den düşük ve HDL için 40 mg/dl?den yüksektir. Çoğu insan için önerilen LDL değerleri 130 mg/dl?den düşüktür. Ancak, kalp hastalığı ve diyabeti olanlar için çok daha düşük değerler (70 mg/dl?nin altında) önerilmektedir. Göz altında oluşan siyah halkalar, ağızda acı tat, baş ağrısı ve başta ağırlık hiss, görmede bulanıklık, baş dönmesi, hazımsızlık ve iştahsızlık, yorgunluk ve stres, uykusuzluk, sol kolda ve kalp üzerinde hissedilen ağrılar gibi belirtiler yaşıyorsanız, kolesterol düzeyinizi kontrol ettirmeniz özellikle önemlidir. Ayrıca yüksek kolesterol değerleri insanların birçoğunda hiçbir şikayet veya bulgu olmadan da zarar verebilir. Kardiyovasküler hastalık riskiniz ve kolesterol oranınız değerlendirilirken yaşam tarzınız ve tedavi edilebilir rahatsızlıklarınızın yanı sıra yaşınız, cinsiyetiniz ve etnik kökeniniz de hesaba katılır' dedi.
YÜKSEK KOLESTEROL NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Yüksek kolesterolün kontrol altına alınması ile yaşam süresinin uzadığı, kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölümlerin azaldığı ve kalıcı sakatlıkların önlendiğinin kesin olarak bilindiğini vurgulayan Seçkin, 'Kolesterol tedavisi ilaç dışı tedavi ve ilaç tedavisi olmak üzere iki aşamada gerçekleşmektedir. Her hasta için tedavi farklılıklar taşır. İlaç dışı tedaviler kesinlikle ihmal edilmemelidir. İlaç tedavisi kesinlikle doktor denetiminde olmalıdır. Tedavide hedef belirlenirken LDL kolesterol düzeyinin esas alınması tercih edilmektedir. Hedef LDL kolesterol düzeyi hastada kalp ve damar hastalığının olup olmadığına göre değişir. Kişide kalp ve damar hastalığı yoksa LDL kolesterol düzeyinin 130 mg/dl?nin altına düşürülmesi yeterlidir. Kişide kalp ve damar hastalığı varsa hedef LDL kolesterol düzeyi 100 mg/dl?nin altı olmalıdır. İlaçsız tedaviler yaşam düzeninin değiştirilmesi olarak da isimlendirilir. Yüksek kolesterol tedavisinde en önemli konu ilaçsız tedavilerdir. İlaçsız tedavilerde yapılan ihmal kolesterol düşürmek amacı ile kullanılan ilaçların başarısını da azaltır. İlaçsız tedavilerin başında beslenme alışkanlığının değiştirilmesi gelir. Yaşam tarzınızda yaptığınız değişikliklerle de, katı yağ tüketiminin, günlük kalori ihtiyacınızın%7?sinden az ve kolesterol tüketiminizin de günde 200 mg?dan düşük olmasını sağlamanız gerekmektedir. Sigara kesinlikle bırakılmalıdır. Hastada yüksek tansiyon varsa, yüksek tansiyon tedavisinde geçerli olan ilaç dışı tedaviler ihmal edilmemelidir. Şeker hastalığı kontrol altına alınmalıdır. İlaç tedavisinde kullanılan yağ düşürücü ilaçlar ancak diyet ve egzersiz yeterli olmadığında alınmalıdır. Ana ilaç sınıfları, statinler, fibratlar, nikotinik asitler ve omega-3yağ asitleridir. Statinler, kolesterol ve LDL üretimini azaltmaktadır. Bunlar, etkili olmanın yanı sıra vücut tarafından iyi tolere edilir ve yüksekkolesterol ve LDL değerleri için tercih edilirler. Kas ağrıları gibi yan etkileri olabilir. Fibratlar (örn. fenofibrat, gemfibrozil), VLDL?lerin atılmasına yardımcı olur, ancak, kolesterol üzerindeki etkisi düşüktür. Nikotinik asit, VLDL değerlerini düşürmeye ve HDL değerlerini yükseltmeye yardımcı olur. Yan etkileri (kaşıntı, yüz kızarması, karaciğer sorunları) kullanımını sınırlamaktadır. Omega 3 yağ asitleri (reçetesiz balık yağı takviyeleri), yüksek trigliserid, düşük HDL ve orta kolesterol değerlerine sahip hastalara yardımcı olur' diye konuştu.
ÖNERİLER
Seçkin, kolesterole karşı önerilerini de sıraladı. Kolesterolü bulunanlara düzenli ölçüm yapmasını tavsiye eden Seçkin, 'Yaş aldıkça kolesterol seviyesi de artmaya başlar. Bu nedenle, 20 yaşından sonra her 5 senede bir, 40 yaşından sonra her 1-2 senede bir kolesterol ölçümü yaptırılmasını öneriyoruz. Eğer yüksek kolesterolünüz varsa ve bunu beslenme ile kontrol altında tutmaya çalışıyorsanız, hangi yaşta olduğunuza bağlı olmadan, her yıl kolesterol ölçümü yaptırmanız gerekiyor. Kolesterol ilacı kullanıyorsanız doktorunuz büyük ihtimalle her 6 ayda bir kolesterol ölçümü isteyecektir. Düzenli olarak egzersiz yapmanıza ve ideal kilonuzda olmanıza rağmen kolesterolünüz yüksek çıktıysa bunun nedeni aile bireylerinizden birinin kolesterolünün yüksek olması olabilir. Yüksek kolesterol genetikle yakından ilgilidir ve kalıtımsal olarak diğer aile bireylerine miras kalabilir. Düzenli egzersiz yapın, daha fazla meyve, sebze ve yulaf gibi bol lifli gıdalar tüketin. Sigarayı içmeyin, beslenme diyetinizi değiştirerek ve yürüyüş, koşu, bisiklet veya yüzme gibi aerobik egzersizler yaparak kilo verin.Haftanın 3 veya 4 günü, günde en az 30 dakika egzersiz yapın. Diğer tıbbi rahatsızlıklarınızın tedavisini ihmal etmeyin. Her zamanki ilaçlarınızı almayı ihmal etmeyin. Beslenme diyetinizi ve aldığınız ilaçları doktorunuza danışmadan değiştirmeyin' ifadelerine yer verdi.
