ANKARA (AA) - Adalet Bakanlığınca hazırlanan ve iş mahkemelerinin kuruluş, görev ve yargılama usulleri ile zorunlu arabuluculuğa ilişkin hükümleri düzenleyen İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı, kanundan, bireysel ve toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan işçi alacakları ile işe iade taleplerinde dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu getiriyor.
Adalet Bakanlığınca hazırlanan İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı, bakanlığın internet sitesinde yayımlandı, görüş alınmak için ilgili kurum ve kuruluşlara gönderildi.
Taslağın genel gerekçesinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının verilerine göre, 2015 yılı sonu itibariyle 15 milyona yakın işçinin ve 1 milyon 700 bini aşkın işyerinin bulunduğu Türkiye'de, işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklar, hem çalışma hayatının hem de yargının gündeminde önemli yer tuttuğu belirtildi.
Türkiye'de geçen yıl sonu itibariyle ilk derece mahkemelerindeki 3 milyon 400 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının yaklaşık yüzde 18'inin, Yargıtay'daki 750 bin civarındaki hukuk uyuşmazlığının ise yaklaşık yüzde 30'unun iş hukukundan kaynaklandığı aktarıldı.
Genel gerekçede, 2015 yılı sonu itibariyle faaliyetteki 293 adet iş mahkemesinde 356 iş hakiminin görev yaptığı, 767 asliye hukuk mahkemesinin, iş mahkemesi sıfatıyla iş uyuşmazlıklarını çözdüğü bildirildi.
Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü verilerine göre, iş davalarının yıllık ortalama görülme süresi 2010'da 466, 2011'de 488, 2012'de 483, 2013'te 381, 2014'de ise 417 gün olarak hesaplandığı ifade edildi.
Gerekçede, İş Mahkemeleri Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 1950 yılından bugüne kadar geçen 66 yılda, iş hayatının çok hızlı bir değişim ve gelişim gösterdiği, nüfusun arttığı, iş alanları ve iş yapma şeklinin değiştiği, teknolojinin olağanüstü seviyede geliştiği, sosyal güvenlik hukukuna ilişkin alanın genişlediği ve işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlığın çeşit ve sayısının ciddi oranda arttığı belirtildi. Bu durumun, iş mahkemelerinin yükünü de diğer hukuk mahkemelerine oranla daha fazla artırdığı vurgulanan gerekçede, bütün bu nedenlerle iş yargılamasının özelliği, işçi ve işveren arasındaki ilişkinin niteliği, iş mahkemelerinin iş yükü ve iş davalarının ortalama görülme süreleri ile 6100 sayılı Kanun hükümleri dikkate alınarak kanunun yeniden ele alınmasının gerektiği aktarıldı.
- Taslak neleri getiriyor
Bakanlık tarafından hazırlanan taslakla, 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu tamamen yürürlükten kaldırılarak, yerine yeni bir İş Mahkemeleri Kanunu hazırlanması öngörülüyor.
İş mahkemelerinin kuruluş, görev ve yargılama usulleri ile zorunlu arabuluculuğa ilişkin hükümleri kapsayan taslak, iş mahkemelerinin, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun olumlu görüşü alınarak, tek hakimli ve asliye mahkemesi derecesinde Adalet Bakanlığınca lüzum görülen yerlerde kurulmasını öngörüyor.
Kanundan, bireysel ve toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan işçi alacakları ile işe iade taleplerinde dava açmadan önce arabulucuya başvurma zorunluluğu getirilen taslak, arabulucuların, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırması, bu sürenin zorunlu hallerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabileceği hükmünü içeriyor.
Taslakla, ayrıca 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, hizmet akdine tabi çalışmaları nedeniyle zorunlu sigortalılık sürelerinin tespiti talepleri hariç olmak üzere, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat edilmesi zorunlu tutuluyor.