TBMM (AA) - Siyasi Etik Komisyonu, siyasi partilerin kendi etik kurullarının üyeleri arasından bildirdiği 11 üyeden oluşturulacak ve görev süresi bir yasama dönemi olacak.
AK Parti Grup Başkanvekili Naci Bostancı, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün ve çok sayıda AK Parti'li milletvekili tarafından imzalanarak TBMM Başkanlığına sunulan kanun teklifine göre, Siyasi Etik Komisyonu, her yasama dönemi başında siyasi partilerin kendi etik kurullarının üyeleri arasından bildirdiği 11 üyeden oluşturulacak.
Mensubu olduğu siyasi parti ile üyelik bağı sona eren, TBMM'de grup kurma hakkını kaybeden bir siyasi partiye mensup olan veya kendiliğinden ayrılma isteminde bulunan TBMM üyesinin komisyon üyeliği kendiliğinden sona erecek. Boşalan üyelikler, aynı usule göre tamamlanacak.
Komisyonun görev süresi bir yasama dönemi olacak. Komisyon başkanı, üyeler tarafından salt çoğunlukla seçilecek.
Teklif, komisyonun görev alanını da belirliyor. Buna göre, 'Milletvekillerinin görevlerini yerine getirirken uyması gereken TBMM üyesi olmaktan kaynaklanan konum ve yetkileri ile milletvekilliği unvanlarını kullanarak, kendilerine, yakınlarına veya üçüncü kişilere menfaat sağlamaya yönelik davranışlardan kaçınmak, adalet, eşitlik, dürüstlük ve objektiflik ilkelerini gözetmek, kendilerine tahsis olunan kamu imkanlarını amacına uygun olarak kullanmaya özen göstermek açık, şeffaf ve erişilebilir olmak, hesap verebilirliği ve genel yararı gözetmek çıkar çatışması oluşturan veya oluşturma ihtimali bulunan durumlardan kaçınmak, bu durumların kararlarını etkilememesi ve yasama faaliyetine yansımaması için gerekli önlemleri almak, yasama faaliyetlerini etkilemek amacıyla, kendileri nezdinde yapılan girişimler konusunda açıklık ve şeffaflığa dikkat etme' kapsamındaki konular komisyonun görev alanına giriyor.
Komisyon, söz konusu ilkeleri incelemek ve bu kanunda düzenlenen etik davranış ilkeleri çerçevesinde bunları karara bağlamakla görevli olacak.
Ayrıca, siyasi etik konusuna ilişkin uluslararası gelişmeleri izlemek ve ilgili uluslararası kurum ve kuruluşlarla iş birliği yapmak, TBMM üyeleri için etik rehber hazırlamak ve yenilenmesi ile benzeri bilgilendirici çalışmaları gerçekleştirmek komisyonun görev ve yetkileri arasında bulunacak.
Görev ve yetkilere ilişkin usul ve esaslar komisyonun görüşü alınarak, TBMM Başkanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
-Milletvekili karara 15 gün içinde itiraz edebilecek
TBMM üyelerinin görevlerini yerine getirirken uyması gereken hususlar kapsamındaki etik davranış ilkelerine aykırı olduğu iddia edilen eylem ve işlemleri hakkındaki başvurular, TBMM Başkanlığına yapılacak.
Başvuruların Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanunda belirlenen esaslara uygun olması şartı aranacak.
Başvuruların soyut ve genel nitelikte olmaması, kişi ve olay belirtilmesi, bulgu ve belgelere dayanması zorunlu olacak. Bu şartları taşıyan başvurular, TBMM Başkanı tarafından ilgili milletvekilinin mensubu olduğu siyasi partinin siyasi etik kuruluna iletilecek.
Kurul, kendisine intikal eden başvuruyu inceleyerek, ilgili milletvekilinin görüş ve cevaplarını aldıktan sonra etik davranış ilkelerine aykırılık bulunup bulunmadığı hususunda kararını verecek. Kurul kararını ilgili milletvekiline ve TBMM Başkanlığına bildirecek.
Kurulun aldığı kararlara karşı ilgili milletvekili, kararın kendisine tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde komisyona itirazda bulunabilecek. TBMM Başkanı da gerek görmesi halinde aynı süre içinde kurul kararını incelenmek üzere komisyona gönderebilecek. Komisyon, kendisine intikal eden kurul kararları hakkında incelemesini yapacak ve etik davranış ilkelerine aykırılık bulunup bulunmadığı hususundaki kararını verecek. Komisyon, kararını ilgili milletvekiline ve TBMM Başkanlığına bildirecek.
Kurulun ilgili milletvekili tarafından süresi içinde itiraz edilmeyen veya TBMM Başkanı tarafından komisyona gönderilmesine gerek görülmeyen kararları ile komisyonun itiraz incelemesi sonucu verdiği kararlar kesin olacak.
Başvuru tarihi itibarıyla TBMM'de grubu bulunan bir siyasi partiye mensup olmayan milletvekilleri hakkındaki başvurular ise komisyona gönderilecek. Komisyon, inceleme sonucu verdiği kararı ilgili milletvekiline ve TBMM Başkanlığına bildirecek. İlgili milletvekili veya gerek görmesi halinde TBMM Başkanı, kararın kendilerine bildirilmesinden itibaren on beş gün içinde komisyonun kararının yeniden incelenmesini isteyebilecek. Komisyonun yeniden inceleme üzerine verdiği kararlar kesin olacak.
- Toplantılar gizli olacak
Kurul ve komisyon bu madde kapsamındaki başvuru incelemelerini gizlilik ilkesi çerçevesinde yürütecek. Kurul ve komisyonun başvurulara ilişkin toplantıları gizli olacak. Kurul ve komisyonca çağırılmayan hiç kimse bu toplantılara katılamayacak, dosya ve belgeleri inceleyemeyecek ve bilgi alamayacak.
Kurul ve Komisyon adına veya üyeler ya da toplantılara katılan personel ve diğer kişiler tarafından, başvuru dosyaları hakkında yazılı ve görsel basına veya kamuoyuna açıklama yapılamayacak, bilgi ve belge verilemeyecek.
Başvuruların incelenmesi ve sonuçlandırılmasına ilişkin usul ve esaslar ile bu maddenin uygulanmasına dair diğer hususlar, Komisyonun görüşü alınarak, TBMM Başkanlığı tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
TBMM üyeleri görevleri devam ettiği sürece; devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinde ve bunlara bağlı kuruluşlarda; devletin veya diğer kamu tüzel kişilerinin doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak katıldığı teşebbüs ve ortaklıklarda; özel gelir kaynakları ve özel imkanları kanunla sağlanmış kamu yararına çalışan derneklerin ve devletten yardım sağlayan ve vergi muafiyeti olan vakıfların, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile sendikalar ve bunların üst kuruluşlarının ve katıldıkları teşebbüs veya ortaklıkların yönetim ve denetim kurullarında görev alamayacak, vekili olamayacaklar.
Herhangi bir taahhüt işini doğrudan veya dolaylı olarak kabul edemeyecekler, temsilcilik, hakemlik, iş takipçiliği, komisyonculuk veya danışmanlık yapamayacak; genel sekreter, sekreter veya benzeri herhangi bir isim altında hiçbir yönetim görevi alamayacaklar.
Serbest mesleklerini icrada, ferdi işletmelerini idarede milletvekilliği unvanlarını kullanamayacaklar. Yürütme organının teklif, atama veya onamasına bağlı resmi veya özel herhangi bir işle görevlendirilemeyecekler.
Bir üyenin belli konuda ve altı ayı aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca verilecek geçici bir görevi kabul etmesi, TBMM'nin kararına bağlı olacak. Yabancı bir devlet veya milletlerarası bir kuruluş tarafından verilen idari ve siyasi, ücretli herhangi bir işi veya görevi TBMM'nin kararı olmadıkça kabul edemeyecekler.
Bunun yanı sıra, TBMM üyelerinin yapamayacakları işlere ilişkin diğer kanunlarda yer alan hükümler saklı kalacak.
TBMM üyeleri, üyeliklerinin sona ermesinden itibaren üç yıl süreyle hizmetinde bulundukları daire, idare, kurum ve kuruluşlara; o daire, idare, kurum ve kuruluştaki görev ve faaliyet alanlarıyla ilgili konularda doğrudan doğruya veya dolaylı olarak görev ve iş alamayacaklar, taahhüde giremeyecekler, komisyonculuk ve temsilcilik yapamayacaklar.
- Uyarma cezası
Etik davranış ilkelerine aykırılık kararına varılması halinde uyarma cezası verilmesinin gereğini takdir etme ve yerine getirme yetkisi, TBMM Başkanına ait olacak.
TBMM üyelerinin Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu hükümlerine göre mal bildiriminde bulunmamaları halinde 3628 Sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu hükümleri uygulanacak.
Milletvekillerinin TBMM üyeliği ile bağdaşmayan işler yapması halinde TBMM İçtüzüğü hükümleri uyarınca işlem yapılacak. Üyeliğin düşmesine, üye tamsayısının salt çoğunluğunun gizli oyuyla karar verilecek.
TBMM üyelerinin, üyeliklerinin sona ermesinden itibaren üç yıl süreyle, TBMM'ye karşı Kamu Görevlerinden Ayrılanların Yapamayacakları İşler Hakkında Kanun'a aykırı işler yapmaları halinde aynı kanunun ilgili hükmü uygulanacak.
Teklifi göre, kanunda hüküm bulunmayan hallerde TBMM İçtüzüğü hükümleri uygulanacak.
Teklifin yasalaşması halinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeliği ile Bağdaşmayan İşler Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılacak.
(Bitti)
