TBMM (AA) - Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı tasarım ve patent başvuruları kabul edilmeyecek.
TBMM Başkanlığına sunulan Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı, tasarım başvurusu ve korunması ile patent şartlarını da düzenliyor.
Tasarım, yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla kanunla sağlanan haklar kapsamında korunacak.
Buna göre, başvuruda iki boyutlu tasarım olması ve yayım erteleme talebinde bulunulması halinde, görsel anlatım yerine tasarımın örneği verilebilecek. Başvuruda tasarımın görsel anlatımını veya örneğini açıklayan tarifname verilebilecek, tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünlerin sınıfı belirtilebilecek. Tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünlerin sınıflandırılmasında, Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Sınıflandırılmasına İlişkin Locarno Antlaşması hükümleri uygulanacak.
Birden çok tasarımın tescil talebi, ek başvuru ücretinin ödenmesi şartıyla çoklu başvuru altında yapılabilecek. Çoklu başvurularda, süslemeler hariç olmak üzere, tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı her ürünün aynı sınıfa dahil olması gerekecek.
Rüçhan hakkı talebi başvuruyla birlikte yapılır. Bu talebe ilişkin belgeler, başvuru tarihinden itibaren üç ay içinde Türk Patent Enstitüsüne sunulacak.
Tasarım koruması başvuru tarihinin kesinleştiği tarihten itibaren başlayacak.
Enstitü; tasarım veya ürün tanımına uymayan, kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı, korumadan yararlanamayacak gerçek veya tüzel kişilerce yapılan, Paris Sözleşmesi'nde yer alan hükümranlık alametleri ile bu kapsam dışında kalan ancak kamuyu ilgilendiren, dini, tarihi ve kültürel değerler bakımından halka mal olmuş ve ilgili mercilerin tescil izni vermediği işaretlerin, armaların, nişanların veya adlandırmaların uygunsuz kullanımını içeren, yeni olmadığı tespit edilen tasarım tescil taleplerini reddedecek.
Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı ve Paris Sözleşmesi ile ilgili şartlar nedeniyle verilen ret kararının, tasarımın sadece bir bölümüne ilişkin bulunması halinde, sadece o bölümle ilgili kısmi ret kararı verilecek. Kısmi ret sonucunda tescilin devamı için kalan kısmın koruma şartlarını sağlaması ve tasarım kimliğini muhafaza etmesi gerekecek.
- Tescil
Kesinleşen ve reddedilmemiş başvuru, tescilli tasarım olarak sicile kaydedilecek ve bültende yayımlanacak.
Başvuru sahibi, başvuru veya varsa rüçhan tarihinden başlamak üzere 30 ay süreyle yayım erteleme talebinde bulunabilecek. Böylece sicile kaydedilen tasarımın görsel anlatımı ve başvuru dosyasına ilişkin bilgi ve belgeler üçüncü kişilerin incelemesine kapalı tutulacak.
Başvuru sahipleri, Enstitünün başvuruyu reddetme kararına karşı, bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde gerekçeli ve yazılı olarak itiraz edebilecek.
Üçüncü kişiler tasarım tescilinin yayım tarihinden itibaren üç ay içinde ücretini ödeyerek, 'tasarım' ve 'ürün' tanımlarına uygun olmadığı,'yenilik ve ayırt edicilik' ile 'kamuya sunma' şartlarını taşımadığı, koruma kapsamı dışında olduğu ve korumadan yararlanamayacak kişilerce başvuru yapıldığı, başvurunun kötü niyetli olduğu ve bir fikri mülkiyet hakkının yetkisiz kullanımını içerdiği gerekçelerini ileri sürerek tescil belgesinin verilmesine yazılı olarak itiraz edebilecek.
İtirazın kabul edilmesi halinde, tasarımın tescili hükümsüz kılınacak.
- Tasarımın koruma süresi
Tescilli tasarımların koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıl olacak. Bu süre 5'er yıllık dönemler halinde yenilenerek 25 yıla kadar uzatılabilecek.
Tescilsiz tasarımlar, koruma talep edilen tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten itibaren 3 yıl koruma süresine sahip olacak.
Yenilenmeyen tasarımlara ilişkin tasarım hakkı, koruma süresinin bittiği gün sona erecek.
- Öğretim elemanları ve çalışanların tasarımları
Aralarındaki özel sözleşmeden veya işin mahiyetinden aksi anlaşılmadıkça çalışanların bir işletmede yükümlü olduğu faaliyeti gereği gerçekleştirdiği ya da büyük ölçüde işletmenin deneyim ve çalışmalarına dayanarak iş ilişkisi sırasında yaptığı tasarımların hak sahibi, işveren olacak.
Öğrenciler ve ücretsiz olarak belirli bir süreye bağlı olmaksızın hizmet gören stajyerlerin tasarımlarıyla öğretim elemanlarının bilimsel çalışmalar veya araştırmalar sonucunda gerçekleştirdiği tasarımların hak sahibi ise üniversiteler olacak.
Hizmet ilişkisi dışında kalan iş görme sözleşmeleri çerçevesinde yapılan tasarımlarda hak sahibi, taraflar arasında akdedilen sözleşme hükümleri çerçevesinde belirlenecek.
Çalışanın, yaptığı tasarımın önemi dikkate alınarak tespit edilecek bir bedel isteme hakkı olacak. Taraflar anlaşamazsa bu bedel mahkeme tarafından tespit edilecek.
Öğretim elemanlarınca gerçekleştirilen tasarımlardan elde edilen gelirin yükseköğretim kurumu ve tasarımcı arasındaki paylaşımı tasarımcıya gelirin en az yarısı verilecek şekilde belirlenecek.
Tasarım hakkı, lisans sözleşmesine konu olabilecek. Lisans, inhisari lisans veya inhisari olmayan lisans şeklinde verilebilecek. Sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa lisans, inhisari olmayacak. İnhisari olmayan lisans sözleşmelerinde, lisans veren tasarımı kendi kullanabileceği gibi üçüncü kişilere de başka lisanslar verebilecek. İnhisari lisans sözleşmelerinde, lisans veren başkasına lisans veremeyecek ve hakkını açıkça saklı tutmadıkça kendisi de tasarımı kullanamayacak.
- Patent ve faydalı model
Teknolojinin her alanındaki buluşlara yeni olması, buluş basamağı içermesi ve sanayiye uygulanabilir olması şartıyla patent verilecek.
Keşifler, bilimsel teoriler ve matematiksel yöntemler; zihni faaliyetler, iş faaliyetleri veya oyunlara ilişkin plan, kural ve yöntemler; bilgisayar programları; estetik niteliği bulunan mahsuller, edebiyat ve sanat eserleri ile bilim eserleri; bilginin sunumu buluş niteliğinde sayılmayacak. Patent başvurusu veya patentin bu konu veya faaliyetlerle ilgili olması halinde, sadece bu konu veya faaliyetlerin kendisi patentlenebilirliğin dışında kalacak.
Kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı buluşlar; mikrobiyolojik işlemler veya bu işlemler sonucu elde edilen ürünler hariç, bitki çeşitleri veya hayvan ırkları ile bitki veya hayvan üretimine yönelik biyolojik işlemler; insan veya hayvan vücuduna uygulanacak teşhis yöntemleri ile cerrahi yöntemler dahil tüm tedavi yöntemleri; oluşumunun ve gelişiminin çeşitli aşamalarında insan bedeni ve bir gen dizisi veya kısmi gen dizisi de dahil olmak üzere insan bedeninin öğelerinden birinin sadece keşfi; insan klonlama işlemleri, insan eşey hattının genetik kimliğini değiştirme işlemleri, insan embriyosunun sınai ya da ticari amaçlarla kullanılması, insan ya da hayvanlara önemli bir tıbbi fayda sağlamaksızın hayvanlara acı çektirebilecek genetik kimlik değiştirme işlemleri ve bu işlemler sonucu elde edilen hayvanlar patent verilerek korunmayacak.
Patent veya faydalı model başvurusu, tek bir buluşu veya tek bir genel buluş fikrini oluşturacak şekilde bir araya gelmiş buluşlar grubunu içerecek. Buna uygun olmayan başvurular, başvuru sahibinin talebi veya Türk Patent Enstitüsünün bildirimi üzerine bölünmüş başvurulara ayrılacak.
Türk Patent Enstitüsü şartları taşıyan başvuruyu şekli şartlara uygunluk bakımından inceleyecek. Başvurunun şekli şartlara uygun olmadığı anlaşılırsa, başvuru sahibinden bildirim tarihinden itibaren iki ay içinde eksikliği gidermesi istenecek. Eksikliğin bu süre içinde giderilmemesi halinde başvuru reddedilecek.
Başvurunun şekli şartlara uygunluk bakımından eksikliğinin olmadığı anlaşılır veya eksiklikler süresi içinde giderilirse araştırma raporu düzenlenecek.
Başvuru sahibi başvuruyla birlikte veya bildirime gerek olmaksızın başvuru tarihinden itibaren 12 ay içinde ücretini ödemek kaydıyla araştırma talebinde bulunacak. Aksi takdirde başvuru geri çekilmiş sayılacak.
Buluş niteliğinde sayılmayan ya da patent verilerek korunamayacak konularda veya tarifnamenin ya da tüm istemlerin yeterince açık olmaması araştırma raporunun düzenlenmesini engelliyorsa araştırma raporu düzenlenmeyecek. Başvuru sahibinden itirazlarını veya başvurudaki değişikliklerini 3 ay içinde sunması istenecek. Bu süre içinde itirazda bulunulmaması veya itirazın ya da yapılan değişikliklerin enstitü tarafından kabul edilmemesi halinde başvuru reddedilecek.
Başvuru veya varsa rüçhan tarihinden itibaren 18 aylık sürenin dolması veya bu süre dolmadan başvuru sahibinin erken yayım talebi üzerine, patent veya faydalı model başvurusu bültende yayımlanacak. 18 aylık süre dolmadan önce patent verilmesi kararlaştırılırsa patent başvurusu ve patent birlikte yayımlanacak.
Başvuru sahibi, araştırma raporunun bildirim tarihinden itibaren 3 ay içinde ücretini ödeyerek incelemenin yapılmasını talep edecek. Aksi takdirde başvuru geri çekilmiş sayılacak.
Başvurunun ya da buluşun düzenlemeye uygun olmadığının anlaşılması halinde, görüş sunması veya değişiklik yapması için başvuru sahibine 3 ay süre verilecek. İnceleme raporunda başvuru ve buna ilişkin buluşun düzenlemeye uygun olduğunun belirtilmesi halinde patentin verilmesine karar verilecek. Karar başvuru sahibine bildirilecek, karar ve patent bültende yayımlanacak.
Üçüncü kişiler, patentin verilmesi kararının yayımlanmasından itibaren 6 ay içinde patente itiraz edebilecek.
İtiraz yapılmaması veya itirazın yapılmamış sayılması durumunda, patentin verilmesi hakkındaki karar kesinleşecek ve nihai karar bültende yayımlanacak.
Türk Patent Enstitüsü Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Dairesi bünyesinde bulunan kurul patentin veya değiştirilmiş halinin uygun olduğu görüşündeyse patentin ya da varsa değiştirilmiş halinin devamına, uygun olmadığı görüşündeyse patentin hükümsüzlüğüne karar verecek.
İtiraz ve İtirazın incelenmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenecek.
- Patentin koruma süresi
Başvuru tarihinden başlamak üzere, patentin koruma süresi 20 yıl, faydalı modelin koruma süresi 10 yıl olacak. Bu süreler uzatılamayacak.
Yıllık ücretlerin ödenmemesi halinde, patent hakkı bu ücretin vade tarihi itibarıyla sona erecek. Patent hakkının sona erdiğine ilişkin bildirim tarihinden itibaren 2 ay içinde telafi ücretinin ödenmesi halinde patent hakkı, ücretin ödendiği tarih itibarıyla yeniden geçerlilik kazanacak.
Patentin yeniden geçerlilik kazanması, patent hakkının sona ermesi sonucunda hak kazanmış üçüncü kişilerin kazanılmış haklarını etkilemeyecek. Üçüncü kişilerin hakları ve bunların kapsamı, mahkeme tarafından belirlenecek.
(Bitti)
