İSTANBUL (AA) - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Banka Kredileri Eğilim Anketi'ne göre, 2016'nın ikinci çeyreğinde işletmelere kullandırılan kredi talebinde önemli düzeyde artış olması bekleniyor.
TCMB tarafından, bankaların 2016'nın ilk çeyreğine ilişkin değerlendirmelerini ve ikinci çeyreğine yönelik beklentilerini içeren Ocak - Mart 2016 dönemi Banka Kredileri Eğilim Anketi sonuçları yayımlandı.
Buna göre, Ocak-Mart 2016 döneminde bankalar, işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları önemli ölçüde sıkılaştırmaya devam etti.
Standartların sıkılaştırılmasının ardındaki nedenler; Genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler, endüstri ya da firmaların görünümü, talep edilen teminatlara yönelik riskler, sermaye yeterliliği kısıtları, para ve tahvil piyasasına erişim olanağı, bankanın likidite pozisyonu, diğer bankaların ve banka dışı mali kesimin rekabeti, piyasa finansmanı kaynaklı rekabet şeklinde sıralandı. Öte yandan bu çeyrekte hiçbir faktörün standartları gevşetici yönde etkili olmadığı bildirildi.
Bu yılın ikinci çeyreği için beklenti ise standartlardaki sıkılaştırmanın artarak süreceği yönünde oluştu.
Bireysel kredilere uygulanan standartların değişimi incelendiğinde, bireysel kredi türlerinden konut ve taşıt kredilerinde standartlar temelde aynı bırakılırken, diğer bireysel kredilerde sıkılaştırıldı. Diğer bireysel kredilere uygulanan standartların sıkılaştırılmasının ardındaki tek neden ise 'genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler' olarak gösterildi.
Gelecek çeyrek dönem için beklentinin, konut ve taşıt kredilerinde standartların temelde aynı bırakılacağı, diğer bireysel kredilerde ise standartların sıkılaştırılacağı yönünde olduğu belirtildi.
- Kredi talepleri
Yılın ilk çeyreğine ilişkin işletmelerin banka kredilerine olan talebinde hem genelde, hem de tüm ölçek ve vadelerde artış gözlendi. Özellikle Türk lirası cinsinden açılan kredilerdeki talep artışı dikkati çekti.
Öte yandan konut, taşıt ve diğer bireysel krediler ile yabancı para cinsinden açılan kredilerde talep azalışı gerçekleşti.
Bu yılın ikinci çeyreğinde, işletmelere kullandırılan kredi talebinde önemli düzeyde artış olması, bireysel kredi türlerinden konut ve diğer bireysel kredilerde talebin azalması, taşıt kredilerinde ise talebin sınırlı düzeyde yükselmesinin beklendiği kaydedildi.
İşletmelere verilen kredileri; sabit yatırımlar, birleşme ve satın almalar, yeniden yapılanma, stok artırımı ve işletme sermayesi, iç finansman, banka dışı mali kesimden alınan krediler, borçlanmak için menkul kıymet ihracı ile hisse senedi ihracı talebi azaltıcı yönde etkiledi. Söz konusu talebe borcun yeniden yapılandırılması, satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar ile diğer bankalardan alınan krediler ise artış yönünde yansıdı.
Konut kredisi talebini de tüketici güveni, konut piyasasına ilişkin beklentiler, konut alımı dışındaki tüketim harcamaları, vergi ve fonlar, bireysel tasarruflar, diğer bankalardan sağlanan krediler ve diğer finansman kaynakları azaltıcı yönde etkiledi.
Taşıt kredilerinde ise krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler, tüketici güveni, taşıt piyasasına ilişkin beklentiler, taşıt alımı dışındaki tüketim harcamaları, bireysel tasarruflar, diğer bankalardan sağlanan krediler, diğer finansman kaynakları talebi azaltan faktörler olarak sıralandı.
Diğer bireysel kredilerde; tüketici güveni, krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler, dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcama, menkul kıymet alımları, diğer bankalardan sağlanan krediler ve diğer finansman kaynakları ve talep azalışına yol açarken, talebi artıran tek faktör bireysel tasarruflar oldu.
- Koşul ve kurallar
İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan kredi koşul ve kurallarına bakıldığında, bankaların ortalama krediler ile daha riskli krediler üzerinden aldıkları kar marjlarını, faiz dışında alınan ücret ve komisyonları, teminat ihtiyacını, vade ile kredi ya da kredi limitinin büyüklüğüne ilişkin koşulları ve kredi sözleşmesi özel koşullarını sıkılaştırmaya devam ettiği görüldü.
Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar açısından bakıldığında, bireysel kredi türlerinin tamamında bankaların ortalama ve daha riskli krediler üzerindeki kar marjlarını artırarak koşul ve kuralları sıkılaştırdığı gözlendi.
Ayrıca taşıt kredilerinde faiz dışında alınan ücret ve komisyonlar da sıkılaştırıldı.
- Fonlama koşulları
Bankaların fon sağlama imkanlarının gelişimi incelendiğinde, yılın son çeyreğinde yurt içi fonlama koşullarındaki sıkılaşma artarak sürdü.
Yurt dışı fonlama koşullarında ise hem fonlama maliyetinin hem de diğer koşul ve kurallarının etkisiyle bu dönemde sıkılaşmanın devam ettiği görüldü.
Yılın ikinci çeyreği için beklenti, hem yurt içi hem de yurt dışı fonlama koşullarının gevşeyeceği yönünde oluştu.
