Çalışanları Bireysel Emeklilik Sistemi?ne (BES) dahil ederek, ülkenin tasarruf oranını artırması beklenen otomatik katılım, gün sayıyor. Geçen hafta Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek?in, BES?te otomatik katılıma dönük mevzuat çalışmalarını başlattıklarını, taslağı en kısa zamanda Meclis?e sunulacağını açıklaması üzerine, başta işveren kesimi olmak üzere tüm çalışanların gözü uygulamanın içeriğine çevrildi. Merak edilen konuların başında ise; uygulamanın zorunlu mu olacağı, işveren katkısının olup olmayacağı ve çalışanlardan yapılacak kesintinin miktarı.
Şu aşamada Hazine, otomatik katılım üzerinde çalışıyor ve uygulamanın başarılı olduğu İngiltere, Yeni Zellanda gibi ülkelerdeki modelleri inceliyor. Henüz hazırlanmış ve tüm kesimlerin üzerinde mutabakata vardığı kesin taslak yok. Kesin olan ise, uygulamanın zorunlu değil, isteğe bağlı olacağı yani, sisteme girenlerin devam etmek istememeleri halinde belirli bir süre sonra çıkacakları ve işverenlerin sisteme katkı yapmayacağı. Otomatik katılıma yönelik mevzuatın ise yaz sonuna kadar çıkacağı tahmin ediliyor.
İYİ KURGULANIRSA, GİRENLER ÇIKMAZ
Cemal Onaran, otomatik katılımın şartlarının henüz belirlenmediğini belirterek, şunları söyledi: ?Kurallar net olmamakla şunu söyleyebilirim; tüm çalışanlar değil, bir işe yeni başlayanlar otomatik olarak BES?e girecek. Teşvik için devlet katkısının devam edeceğini biliyoruz ama şartları belli değil. Dünyada çeşitli otomatik katılım uygulamaları var.
İşyeri büyüklüğü, çalışanların yaşı ve geliri, cayma süresi, cayanların belli bir süre sonra tekrar sisteme dahil olması, katkı payı tutarı, devlet katkısı, işyeri katkısı gibi her ülkede kendi şartlarına göre farklılık gösteren çok sayıda değişken var. Dünya örneklerine baktığımızda özellikle Yeni Zelanda?daki sonuçlar çok umut verici. Sistem iyi kurgulanırsa katılımcıların kalıcılığının yüksek olacağını düşünüyorum. Burada amaç, tasarrufları artırmak. Tasarruf yapmayanların çoğunluğu tasarruf etmeyi düşünüyor, BES?i anlattığımızda ise beğeniyor. Ama hep niyette kalıyor. Otomatik katılım burada devreye giriyor.?
GİRİŞ YAŞI BELİRLEYİCİ OLACAK
Uğur Erkan, otomatik katılım esaslı emeklilik sistemi için üzerinde çalışılan unsurları şu şekilde anlattı: ?Çalışma hayatına yeni başlayan kişilere ilaveten mevcut çalışanları da kapsaması düşünülüyor. Bu noktada giriş yaşı belirleyici olacak. Emekliliğe kalan süreye göre asgari giriş yaşı koşulunun anlamlı emeklilik geliri için gerekli olacağı değerlendiriliyor.
İlk aşamada sadece çalışan katkısı ile hayata geçirileceği, çalışan katkı payının 100 TL civarında belirlenmesi planlanıyor. Öncelikle 50 ve üzeri, belli sayıda çalışanı olan şirketlerin sistem kapsamına alınması, diğerlerinin ileride dâhil edilmesi planlanıyor. Girenlerin belirli süre katkı payı ödeyerek, sistemde kalmasının zorunlu tutulması, belirlenen bu süre sonrasında çıkış opsiyonu tanınması planlanıyor. Fonların ve operasyonel süreçlerin işverenler tarafından hızlı, basit işletilmesini sağlayacak şekilde yapılandırılması görüşülüyor. Kamusal teşvik mekanizmasının detayları üzerinde halen çalışılıyor.?
OTOMATİK KATILIM NASIL OLACAK?
Öncelikle işe yeni başlayanlar sisteme girecek, yaşa göre mevcut çalışanları da kapsayabilecek.
İşverenler sisteme katkı yapmayacak.
Çalışanlardan aylık 100 lira katkı payı kesintisi yapılması planlanıyor.
Aylık katkı payları işverenler tarafından çalışanın maaşından kesilecek.
İlk aşamada 50 ve üzeri çalışanı olan şirketler sisteme alınacak.
Çalışanların belli süre sistemde kalması zorunlu tutulacak. Bu süre sonrasında isteyen çıkacak.
Devlet desteği olacak ancak ne oranda olacağı henüz netlik kazanmadı.
