TUNUS (AA) - ESMA BEN SAİD - Birleşmiş Milletlere (BM) bağlı, dünyanın pek çok çatışma bölgesinde sivillerin güvenliğini sağlamakla görevli askerlerin zaman zaman cinsel istismar suçlamalarıyla karşı karşıya kalmaları, söz konusu misyonların ne kadar güvenilir olduğuna yönelik tartışmaları alevlendirdi.
Orta Afrika Cumhuriyeti (OAC) ve Demokratik Kongo'da görevli BM İstikrar Misyonu askerleri, 2015'ten bu yana 171 cinsel istismar olayına karışmakla suçlandı.
Fransa'dan Demokratik Kongo'ya, Burundi'den Gabon'a, Senegal'den Vietnam'a pek çok ülkeden 10 binden fazla askerin görev yaptığı OAC'deki BM İstikrar Misyonu (MINUSCA), en son Demokratik Kongolu askerlerin cinsel istismar suçlamalarıyla karşı karşıya kaldı.
AA muhabirinin BM verilerinden derlediği bilgilere göre, OAC ve Demokratik Kongo'da (DKC) sivillerin güvenliğinden sorumlu BM istikrar misyonlarında görev yapan bazı askerler, yaklaşık iki yılda toplam 171 cinsel istismar ve tecavüz olayına karışmakla itham edildi. Ayrıca söz konusu 171 olaydan yaklaşık 100'ünün de son birkaç hafta içinde yaşandığı iddia edildi.
İddialara tepkisiz kaldığına ilişkin uluslararası kamuoyu tarafından eleştirilen BM, geçen yıl ağustos ayında MINUSCA'nın başkanlığını üstlenen Babacar Gaye'yi görevden aldı. MINUSCA da ocak ayında, Bambari kentinde konuşlanan ve cinsel istismarla suçlanan 925 Demokratik Kongolu askerin ülkelerine geri gönderilmesine karar verdi.
BM'ye göre, ocak-mart döneminde Burundili ve Faslı askerler, 25'ten fazla cinsel istismar olayına karıştı. Geçen yıl ise dünyanın farklı bölgelerinde görev yapan 16 istikrar misyonuna bağlı askerlere yönelik 38'i DKC ve OAC'de olmak üzere toplam 69 cinsel istismar suçlaması bulunuyor.
BM Güvenlik Konseyi ise cinsel istismar olayına karışan birliklerin ülkelerine geri gönderilmesine yönelik 11 Mart'ta karar tasarısı kabul etti. BM yasalarına göre, sadece istikrar misyonuna asker gönderen ülkeler askerlerini cezalandırabilir. Ancak konuya ilişkin davalar ya da soruşturmalar sürse de şu ana kadar hiç bir ülke, suçlamalara maruz kalan askerlerini cezalandırmadı.
- Fransız askerlerine yönelik suçlamalar
OAC'de görevli Fransız askerlerinin 2013-2014'te 6 çocuğa cinsel istismarda bulundukları iddialarının Nisan 2015'te ortaya çıkmasıyla gözler Fransa'daki yargı sürecine çevrildi. Fransız askerlerine yönelik iddialara MINUSCA'ya bağlı Burundili ve Gabonlu askerlerin de karıştığı öne sürüldü. Fransız yargısı, bu olayla suçlanan 14 Fransız askerinden 4'ünü aralıkta sorguya aldı ancak konu henüz dava aşamasına geçmedi.
Ayrıca BM 29 Ocak 2016'da, OAC'nin başkenti Bangui'de M'Poko Havalimanına yakın mülteci kampı çevresinde misyona bağlı olmayan yabancı askerlerin 2014'te 6 cinsel istismar olayına karıştığı yönünde iddialar bulunduğunu kaydetti. BM, mağdurların kimliklerinin henüz belirlenemediği, şüphelilerin Avrupa Birliği Gücü (EUFOR) ve Fransız Gücüne (Sangaris) bağlı olabileceğini öne sürdü.
Paris yargısı, OAC'nin doğusundaki Dekoa bölgesinde 2013-2015 döneminde Fransız gücü askerlerinin cinsel istismar olayına karıştığına ilişkin iddiaları araştırmak üzere 5 Nisan 2016'da ön soruşturma açıldığını duyurdu. Savcılık, BM'nin yaptığı resmi şikayetin Savunma Bakanlığı aracılığıyla Paris mahkemesine aktarıldığını bildirdi. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Raad el-Hüseyin, söz konusu olaylarda mağdur olduğu söylenilen çoğu çocuk toplam 108 kişinin ifadesine başvurulduğunu ifade etti.
- Demokratik Kongolu askerlere ilişkin iddialar
Yine Orta Afrika Cumhuriyeti'nde cinsel istismar vakalarından bazılarının da Demokratik Kongolu askerlerce yapıldığı öne sürüldü. Olayın ortaya çıkmasıyla OAC'de görevli 925 askeri ülkesine dönen Demokratik Kongo hükümetinin, konuya ilişkin başlattığı soruşturma, aylarca sürebilecek davayla sonuçlandı.
OAC'deki BM İstikrar Misyonuna (MINUSCA) bağlı ve cinsel istismar olaylarına karıştığı öne sürülen Demokratik Kongolu 21 askerden 3'ünün yargılanması geçen hafta başında DKC'nin başkenti Kinşasa'da başladı. Bu kapsamda, Devlet Başkanlığı cinsel istismarla mücadele bölümü Danışmanı Jeannine Mabunda, Demokratik Kongo'nun cinsel istismarla mücadelede örnek ülke olabilmesi için uğraşacaklarını vurguladı.
Diğer yandan DKC'deki BM İstikrar Misyonu (MONUSCO) Sözcüsü Charles Antoine Bambara, ülkede mavi bereli askerlerce cinsel istismara uğradıkları ileri sürülen 11 mağdurun ifadesinin alındığını, çoğu kız çocuğu olan mağdurların Tanzanyalı mavi bereliler tarafından tecavüze uğradıklarını ve hamile kaldıklarını anlattıklarını, bunlardan 4'ünün de doğum yaptığını söyledi. Suçlamaları açıklığa kavuşturmak için DNA testi yapılacağını belirten Bambara, suçlu bulunmaları halinde askerlerin ağır cezalara çarptırılacaklarının altını çizdi.
