İYİ Parti’nin esnafın sorunlarının araştırılmasıyla ilgili grup önerisi, TBMM Genel Kurulu’nda AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. İYİ Parti Samsun Milletvekili Bedri Yaşar, “2021 yılının ilk 8 aylık döneminde 49 bin 506 esnafımız yaşanan ekonomik kriz yüzünden kepenk kapatırken, 2022 yılının 8 ayında 60 bin esnafımız kepenk kapatmak zorunda kalmıştır. Gayrisafi milli hasılanın (GSMH) içindeki orta gelir grubunun payı her geçen gün düşmüş, aşağıdakiler ve yukarıdakiler oluşmuştur. Gelir adaletsizliği oluşmuştur. Bugün çalışanların yüzde 50-55’i asgari ücretle çalışmaktadır” dedi.
İYİ Parti’nin “Esnafın yüksek kira, stopaj, zamlı elektrik ve doğalgaz faturaları gibi artan maliyetler nedeniyle yaşadığı sorunların araştırılarak alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi” amacıyla verdiği araştırma önergesinin öne çekilerek bugün görüşülmesine ilişkin grup önerisi, TBMM Genel Kurulu’nda AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedildi. Önergenin gerekçesini açıklayan İYİ Parti Samsun Milletvekili Bedri Yaşar şunları söyledi:
“2022 YILININ 8 AYLIK DÖNEMİNDE DE 60 BİN ESNAFIMIZ MAALESEF KEPENK KAPATMIŞTIR”
“Sayıları yaklaşık 2 milyonu aşan esnaf kesiminin istihdamdaki payı yüzde 70’ler mertebesinde, ülke ekonomisine katkısı da yüzde 60’lar seviyesindedir. Bu kadar istihdamı sağlayan ekonomiye bu kadar katkı sağlayan esnafımız maalesef unutulmuş vaziyettedir. Özellikle 2021 yılının 8 aylık döneminde yaklaşık 49 bin 506 esnafımız yaşanan ekonomik kriz yüzünden kepenk kapatırken 2022 yılının 8 aylık döneminde de 60 bin esnafımız maalesef kepenk kapatmıştır.
EYT daha Meclis’e gelmemiş olmasına rağmen esnafın çalışma süresi 9 bin iş günü, SSK’larınki ise 7 bin 200 iş günü. Yine EYT’ye tabi olanlarda da bu 5 bin iş günü. Yani 7 gün 24 saat çalışan esnaflarımız bu yönde bile maalesef ayrımcılığa uğramıştır. Bugün Esnaf ve Kefalet Kooperatifleri yardımıyla sağlanan yardımlar 500- 600 bin lira civarındadır. Bu kredi kullanılmasına yönelik bile esnaftan istenmeyen hiçbir şey kalmamıştır.
“MAALESEF ESNAFIMIZ ACİZ DURUMA DÜŞMÜŞTÜR”
Bugün elektrik faturaları, su faturaları, kira, doğalgaz faturaları toplam ciro üzerinde 15’ler civarında olması gerekirken bugün maalesef bu rakam neredeyse kendi maaşını bile zor çıkaracak duruma gelmiştir. Asgari ücret 8 bin 500 lira ama bunu ödeyen esnafımızdaki maliyeti 11 bin 700 lira, bu rakamı bile ödemekten maalesef esnafımız aciz duruma düşmüştür. Ümit ediyoruz ki orta direği desteklemediğimiz sürece çadır çöktüğü anda hepimiz bunun altında kalırız.
Bizler ‘Türkiye’nin en büyük problemi istihdam’ diyoruz. İstihdamın bu kadar önemli bir kısmını sağlayan esnafımızın her daim yanında olmamız lazım. 2021 yılının ilk 8 aylık döneminde 49 bin 506 esnafımız yaşanan ekonomik kriz yüzünden kepenk kapatırken, 2022 yılının 8 ayında 60 bin esnafımız kepenk kapatmak zorunda kalmıştır. Hayatın doğal akışına, size rağmen ortaya koyduğunuz ekonomik rakamlara rağmen tabi ki hayat devam edecektir açılan da olacaktır. Gayrisafi milli hasılanın içindeki orta gelir grubunun payı her geçen gün düşmüş, aşağıdakiler ve yukarıdakiler oluşmuştur. Gelir adaletsizliği oluşmuştur. Bugün çalışanların yüzde 50-55’i asgari ücretle çalışmaktadır.
“ESKİDEN ELEKTRİK, SU, DOĞALGAZ FATURALARI HİÇ DİKKATE ALINMAZKEN BUGÜN KİRALARIN ÜZERİNDE”
Eskiden hiç elektrik, su, doğalgaz faturaları hiç dikkate alınmazken bugün kiraların üzerinde. Her gün değişen fiyatları sokağınızdaki bakkala sorun. ‘Değişen fiyatları müşterimize izah edemiyoruz’ diyorlar. Ülkenin geldiği nokta bu. 5 bin 500 lira emekli maaşı alan bir yakınınızı düşün. İstanbul’da evlatlarım var ziyarete gideyim dese bugün Samsun-İstanbul otobüs bileti 400 lira, 400’de geliş 800 lira. Eşiyle birlikte gitse bin 600 lira. 5 bin 500 liranın bin 600 lirasını sadece yola veriyor. Yanında hediye alıp çocukları sevindireyim dese inanın Samsun’a dönecek parası kalmaz.”
“ESNAFIN TÜRKİYE’DEKİ DURUMU; BİR DOKUN, BİN AH İŞİT”
İYİ Parti grup önerisi üzerine söz alan HDP Bingöl Milletvekili Erdal Aydemir, Bingöl’de 52 yıldan beri lokanta işleten bir esnaftan örnek vererek şunları kaydetti:
“Esnafın Türkiye’deki durumu; bir dokun, bin ah işit. Esnafla konuşulduğu zaman artık nefes alamaz, oksijen çadırında adeta AKP iktidarı tarafından entübe edilmiş bir halde. Esnafların feryatlarını duyan yok. Bingöl’de yaklaşık 52 yıldan beridir lokantacı esnafı olan Fevzi Koç diğer ismiyle Lokanta Koç gelin görün ki şu anda çok ciddi ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya. 52 yıllık dükkanını ekonomik sıkıntılardan dolayı çeviremez bir haldedir. Fevzi Koç çok ciddi bir kira sorunuyla karşı karşıya olduğunu söyledi. Yine doğalgaz faturasının ödemiş olduğu kiranın çok üstünde olduğunu belirtti. Ayrıca elektrik faturasının çok yüklü geldiğini ve bütün bu faturaları ödemekte zorlandığını söyledi.”
“BUGÜNKÜ SİYASAL İKTİDARIN POLİTİKALARIYLA BU EKONOMİK SORUNLARIN ÇÖZÜLMESİ HİÇ BEKLENMİYOR”
CHP Samsun Milletvekili Kemal Zeybek ise şunları söyledi:
“Bakkal, büfeci, berber, kahvehaneci, küçük market sahipleri, sanayide iş yapan tamirci arkadaşlarımız çok zor durumdadır. Bunların iyileştirilmesi, tabii, bugünkü ekonomik koşullarda mümkün gözükmüyor, hele hele bugünkü siyasal iktidarın politikalarıyla bu ekonomik sorunların çözülmesi hiç beklenmiyor. Esnafımızın, tamamen kira ödeyen vatandaşlarımızın durumları çok zor durumda, mutlaka bir iyileştirme yapılmalıdır. Kiracılardan vergi alınmaması gerekiyor. Şöyle ki: Kiracı kirasını ödüyor, bir de siz oradan vergi almaya kalkıyorsunuz; bu doğru değildir. Sanayici ve esnafımızın, küçük sanatkârın kullanmış olduğu iş yerlerindeki doğal gaz ve elektriklerden yüksek oranlarda ÖTV ve KDV alınmaktadır. Bundan vazgeçilmelidir, hele hele bugünkü koşullarda tamamen vazgeçilmesi gerekmektedir.
Esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet kooperatiflerinin kullanmış olduğu krediler düşüktür, plasman yetersizliği vardır; esnaflar, sanatkârlar krediyi bulabilecek yer bulamamaktadır ve burada anlattıklarına göre ‘Krediyi bol bol veriyoruz’ diyorlar. Ama düşük krediyle olduğu zaman tabii ki ortalıkta yok. BAĞ-KUR'lu esnaf ve çiftçilerimiz dokuz bin iki yüz prim iş günü ödemesini yaparak emekli olabiliyor. Bu durum eşitliğe aykırıdır, BAĞ-KUR'luların da SSK'lılar gibi aynı şartlarda emekli edilmesi gerekiyor, bunun kesinlikle yapılması gerekiyor ve bu dönemde, seçime gidilmeden bunun yapılmasını bekliyoruz. En düşük emekli maaşlarının asgari ücret oranında olması gerekiyor.
“EMEKLİ DE BUGÜN EN AZ 8 BİN 500 LİRA MAAŞ ALMALIDIR”
Dolmuşçu, taksici ve nakliyeci esnafımız zor günler geçiriyor. Günlük mazot fiyatları değişmekte, bir bakıyorsunuz, bir gün öncesinde yüzde 20 zam yapılıyor, ertesi gün yüzde 10 indiriliyor. Ne yapacaklarını şaşırmış durumdalar. Nakliyeci hangi rakamla, nasıl nakliye yapacağını bilmemektedir. Her almış olduğu mazotta, gittiği yerde, mutlaka, giderlerinin karşılığında zarar etmektedir. Bunun mutlaka giderilmesi gerekiyor, bir sabitlenmesi gerekiyor. Nakliyeci ve otobüs firmalarını değerli arkadaşlarımız anlattı, bunların da durumlarının iyileştirilmesi gerekiyor. ÖTV, KDV alınmasından kesinlikle vazgeçilmesi gerekiyor.
Asgari ücret 5 bin 500 lira iken işverenden alınan vergi 2 bin 103 TL'ydi çünkü şu andaki devlete, hükümete hiçbir zararı yoktu, tam tersine, 8 bin 506 liraya yükseltildi ama aldığı vergi 3 bin 253 liraya çıktı yani siz asgari ücreti yükseltiyorsunuz, doğru, aslında asgari ücretlinin şu anda alacağı maaşın 10 bin 500 lira olması gerekiyordu. Bu yapılmadığı gibi diğer taraftan asgari ücretten alınan işverenin vergisini de yükselttiniz. Bunun düzeltilmesi gerekiyor. Bundan vazgeçilmediği sürece esnaf ve sanatkârımızın, çalışanlarımızın durumunu iyileştiremeyiz. Emekli de bugün en az 8 bin 500 lira maaş almalıdır.”
