“2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'ndan alınan bilgilere göre, kalite ve sonuç odaklı yönetim anlayışıyla ülkenin ihtiyaçları doğrultusunda, evrensel bilgi üretimine katkı sunacak yetkinlikte akademik kadrolar ve nitelikli insan gücünün yetiştirilmesini hedef alan, uluslararası öğrenciler ve alanında başarılı akademisyenler için üniversiteleri çekim merkezi haline getirecek, yenilikçi ve rekabetçi bir yükseköğretim sisteminin oluşturulması amaçlanıyor.”
(Anadolu Ajansı / 31.10.2025)
Bazı başlıkları görüşlerimize yararlı olması için paylaşalım:
1/ Yükseköğretim kontenjanlarının, üniversitelerin kapasiteleri ölçüsünde, sektörel işgücü arz ve talebinin mevcut durum ve öngörülerle uyumlu şekilde, bölgesel ihtiyaçlar dikkate alınarak belirlenmesi sağlanacak.
AY: Hazır bu konu açılmışken, birbirine benzeyen üniversiteler yerine, bölgesel ihtiyaçlar göz önüne alınarak “Butik Üniversite” modeline hemen geçilmelidir.
2/ Mezunların istihdam durumlarının takibinin yapılması amacıyla Yükseköğretim Kurulu bünyesinde başlatılan yazılım çalışmaları tamamlanacak. Yükseköğretim Eğitim Programları Danışma Kurulu yılda en az 1 defa toplanacak.
AY: Ülkemizde “bir sonuç almayacaksanız o konuda kurul oluşturun” derler ve maalesef gerçek çıkar. Bizce de yılda bir defa toplanan kuruldan hayır gelmez. Sadece birilerine makam/unvan hediye etmil olursunuz. Mezunların takibi, iş imkanları için her fakülte kendi içinde rapor hazırlamalıdır.
3/ Üniversite öğrencilerinin ve mezunlarının mesleki yetkinliklerinin artırılması adına, sektör temsilcilerinin katılımıyla programların oluşturulması, yeterliliklerin belirlenmesi ve uygulamalı eğitimlerin sektörle birlikte yürütülmesi sağlanacak.
AY: Elbette, yeni mezun bir kişi, eğer okurken “alanında bir yerde çalışmamışsa/staj yapmamışsa” ne yapacağını bilmekte zorlanır ve meslek alanına ısınamaz. Onun mesleki yetkinliklerinin artırılması için mezunun; çalışması, projelere katılması, alana çıkması, ilgili sektörlerin çalışmalarına katılması ile mümkündür. Bunu da sağlayacak olan Fakülte Dekan/Müdür ve Yard. dır.
4/ Bu kapsamda, yeşil dönüşüm ile sağlık ve tarımda dijitalleşme başta olmak üzere yeni programlara öğrenci alımı yapılacak.
AY: Çok önemli bir madde ama yeşillikler/doğa, maden/altın ocaklarına terkedilirken, zeytin ağaçları sökülürken vb. nasıl olacak?
5/ Mezunların işgücü piyasası performansları düzenli takip edilerek ilgili göstergelerde üniversitelerin gelişimlerinin izlenmesi sağlanacak, Akademik Birim Ağacı Yönetim Sistemi Programı'nın iyileştirme çalışmaları sürdürülecek.
AY: Kim, nasıl? diye soralım ve inşallah diyelim…
6/ Yükseköğretim öğrencilerinin, ihtiyaç duyulan alanlarda en az 1 dönem uygulamalı eğitim almalarına yönelik çalışmalar yürütülecek.
AY: Uygulamalı eğitim olmazsa olmazımız olmalıdır. Planlama iyi yapılmalıdır.
7/Yapay zeka, büyük veri ve siber güvenlik programlarının sayısı artırılacak.
AY: Yapay zeka konusuna mesafeliyim. Metaverse gibi yanıp sönen bir konu olabilir. İyi ve kötü kullanım yolları da var…
8/ Türkiye'nin, nitelikli uluslararası öğrenciler ile akademisyenler için çekim merkezi haline getirilmesi hedefiyle, yabancı dilde eğitim veren programların niteliğinin yükseltilmesi için belirlenen kriterler, gözden geçirilerek geliştirilecek.
AY: 12 yıl önce 10 bin düzeyinde bulunan Türkiye’deki uluslararası öğrenci sayısı 50 bine yaklaşırken, dört yıl içinde bu rakamın 100 bine çıkarılması öngörülüyor. Ekonomi yönetimi 2018 sonuna kadar Türkiye’nin uluslararası öğrenci pazarındaki payının yüzde 1.5’e ulaşmasını hedefliyor. Ekonomim.com’da yer alan bilgiye göre: “Türkiye’de son 10 yılda yabancı uyruklu öğrenci sayısı yüzde 600’e yakın artarak 336 bini geçti. Kız öğrenci sayısındaki artış 72,5 kat oldu. Toplam yabancı uyrukluların %18’den fazlası (60 bin 750’si) Suriyeli. Afrika’dan en çok öğrencisi olan ülke Somali. Afrika’dan gelişlerde en yüksek artış ise %6.431’le Çad olmuş. 336 bin yabancı öğrencinin okul ücretleri dahil, yıllık 3 milyar dolar döviz bıraktığı tahmin ediliyor.”
9/ Üniversitelerin uluslararası öğrenci kabulünde, sadece Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezince (ÖSYM) düzenlenen Türkiye Yurt Dışından Öğrenci Kabul Sınavı'nın esas alınmasına yönelik çalışmalar yürütülecek.
AY: Yabancı öğrencilerin gelmesi/artması güzel ama sınavsız ve sadece bir dönem 1000 USD ile istediği fakülteye kayıt yaptırmaları, sınavlar için kurslarda ter akıtan, sıralamalara girmek için uğraşan Türk gençlerini üzüyor.
10/ Üniversitelerin yurt dışındaki yetkin üniversitelerle ortak doktora programları açmaları teşvik edilecek, tanınırlığı yüksek ve uluslararası sıralamalarda yer alan üniversitelerle ortak doktora programlarının geliştirilmesine yönelik çalışmalar yapılacak.
11/ Üniversite kampüslerinin sürdürülebilir ve iklim dostu alanlara dönüştürülmesi amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ve ilgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla alternatif finansman yöntemlerine yönelik işbirlikleri geliştirilecek.
AY: Kampüssüz üniversite olmaz, olmamalıdır. Bu madde güzel de sadece bahçesi olmayan bir binada eğitim yapan, yelişi görmeyen, AVM’den dönme yerlerde eğitim yapan Vakıf Üniversitelerine izin verirken bu anlaşmalar neye yarayacak?
12/ Üniversitelerin dijital dönüşümünde ve dijital yayın alımlarında mükerrer harcamaların önlenmesine yönelik yerli, milli ve merkezi yazılıma öncelik tanıyan çalışmalar tamamlanacak.
AY: İnşallah…
13/ Yükseköğretimde hedeflenen dijital dönüşüm doğrultusunda, ihtiyaç ve kapasite göz önünde bulundurularak yapay zeka, büyük veri ve siber güvenlik alanlarında yükseköğretim programlarının sayısı artırılacak.
AY: Yorumsuz…
14/ Yükseköğretimde mesleki ve teknik eğitimin güçlendirilmesi hedefiyle, Mesleki Yeterlilik Kurumu ile yürütülen ortak çalışmalar kapsamında meslek yüksekokullarının müfredatları, kurum tarafından yayımlanan standartlar ve yeterlilikler çerçevesinde güncellenecek.
AY: Çok çok önemli bir madde. Mesleki Yeterlilik Kurumu’nun çalışmaları ile akademiyi entegre etmek. Bu paylaşımlı/yarralı çalışmaları Fakülte ve M.Y.O’na da yaymak. Ve böylece standart bir eğitim modeli ortaya çıkarmak.
15/ Akademisyenlere yönelik projeye dayalı esnek istihdam modelleri geliştirilecek.
AY: Akademisyenleri projeye bağlı kalmadan, medeni bir maaşla yaşamalarını sağlamak çok daha önemli. Maddiyat için proje değil, alana hizmet için proje safhasına geçilmelidir.
16/ YÖK ve üniversitelerde, veriye dayalı politika geliştirme süreçlerinin ve büyük veri kullanımının yaygınlaştırılması hedefiyle, üniversitelerin performans göstergeleri kapsamında güncel verileri takip edilerek performans değerlendirme raporları belirli aralıklarla paylaşılacak. Bu doğrultuda, Üniversite İzleme Kriterleri modülünün geliştirilmesi sağlanacak ve elde edilen verilerin raporlanması sürdürülecek.
17/ Alan bazlı eşleştirmeler aracılığıyla yükseköğretim kurumları arasında işbirliğini artırmaya yönelik modeller geliştirilecek, üniversitelerin alan bazlı çalışmalarını değerlendirebilecek sistemler üzerinde çalışmalar yürütülecek.
18/ "Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projesi" kapsamında performans değerlendirme ölçütleri dikkate alınarak uygulama sonuç raporu hazırlanacak, kriterler güncellenerek izleme ve değerlendirme sistemleri güçlendirilecek.
AY: ‘Performans değerlendirme ölçütleri’ni kim ölçecek. Daha bir çok alanın “Başarı Ölçütleri” ortada yok.
YÖK Başkanının/Rektörün /Dekanın/Müdürün vb. başarı ölçütleri yok!
Elbette siyasi olarak da; Milletvekillerinin/Bakanların/Bakan Yardımcılarının/ Genel Müdürlerin/Danışmanların vb. başarı ölçütleri yok! Sadece Siyasi Parti Genel Başkanlarının başarı ölçütü var, onu da seçmen takdir ediyor.
19/ Üniversitelerin akademik personelinin atama ve yükselme kriterlerinin alt sınırının merkezi olarak belirlenmesine yönelik mevzuat çalışması yapılacak.
20/ “Merkeziyet” kelimesini üst göreve atananlar çok seviyor. Çünkü, o göreve atanınca; “her şeyi bildiklerini, seçilmiş/ulaşılmaz olduklarını, her şeyi yapabileceklerini, nasıl olsa hesabı en üst makamın ödeyeceğini” zannediyorlar…
Güzel ve iddialı cümlelerle örülmüş 20 maddede toparlamaya çalıştık. Biz çoğu güzel yazının/kararın dosyalarda kaldığını/rafa kaldırıldığını üzülerek gördük. Hayırlara vesile olsun…
