Ahmet Kutsi Tecer
Cumhuriyet döneminin üç önemli Ahmet adlı üç şairinden biri olan Ahmet Kutsi Tecer,4 Eylül,1901 Kudüs doğumludur. Diğerleri Ahmet Muhip Dranas ve Ahmet Hamdi Tanpınar’dır.
Öğretmen olan Tecer, hem şair ve hem de oyun yazarıdır. Bir dönem siyasetin içinde de bulunmuştur. Benim memleketim olan Urfa’dan milletvekili seçilmiştir. (1948)
Ahmet Kutsi: Halk edebiyatının önemli sözlü kaynakları olan Türküler, Deyimler, Atasözleri, Bilmeceler, Masallar ve Hikâye ’den yararlanarak şiirler yazmıştır. Anadolu’nun halk oyunlarından da yararlanmıştır. Şiirlerinde bizimtürkülerin sesini duyarız.Yerli kültürümüzü önemseyen Tecer, Halk Edebiyatı içinde yer almıştır. Şiirlerinin tümünü hece vezniyle yazmıştır.
Düğünlerde, bayramlarda, önemli günlerde, sevincimizin somutlaşmış bir ifadesi olan ‘halay çekmek’, topluca oynadığımız çok hareketli oyunlarımızdandır. Karadeniz yöresinde çekilen halayın adı, Horon ’dur. Halay, daha çok doğu ve güneydoğu yörelerimize mahsus bir oyun çeşididir. Ege yöremizde oynan hareketli oyunlara ‘Zeybek’ denir. Şair, davul, zurna eşliğinde çekilen birhalayı, bakın bize nasıl sunuyor:
HALAY
Çekin halay çalsın durmadan sazlar
Çekin ağır ağır halay düzülsün
Süzülsün oyunlar süzülsün nazlar
İnce beller mahmur gözler süzülsün
Tutun kızlar tutun birleşsin eller
Çalın sazlar çalın kırılsın teller
Dönün kızlar dönün kıvrılsın beller
Uzun siyah saçlar tel tel çözülsün
Bakışlar saçılsın kirpiğinizden
Kayan yıldızlar gibi geceki izden
Etekler içinde naz eden dizden
Üzülsün bu deli gönlüm üzülsün
Ahmet Kutsi Tecer, Anadolu halk kültürü üzerinde uzun yıllar çalışmıştır. Tecer, şiirimizdeki ‘âşık türü’ şiirin de öncülerindendir. Halk türkülerimizin gelişmesinde de önemli katkıları olmuştur. Bir yönüyle, folklorla sanatın irtibatını ortaya koyup savunmuştur. Ancak İkinci yeni şairlerinden Cemal Süreyya, bu konuya olumlu bakmaz. ‘Folklor, Sanata Düşman’ diye yazar.
Ahmet Kutsi Tecer, 1948 de Urfa Milletvekili seçilir. Bir yaz günü, Ankara’dan gelip Anzelha Bahçesi’nde arkadaşları ile oturur. Bir ara, başını kaldırıp mavi gökyüzünde pırıl pırıl parlayan aya ve yıldızlara bakıp, hayalleriyle baş başa kalınca,orada hemen‘İbrahim’ adlı şiirini yazar.
İBRAHİM
Bir gece Urfa’da Halil Rahman’da
Suda bir ay doğdu garip zamanda
İçimde hicranlı bir bülbül sesi
Altımda seccade bir gül bahçesi
Üstümde yıldızlar önümde havuz
Pırıl pırıl bir aşk gecesi Temmuz
Orada sularla baş başa kaldım
Asırlar boyunca hülyaya daldım.
Onun en çok okunan ve ezberlenen şiiri ise, bir aşk ve özlem şiiri olan‘Nerdesin’ adlı şiiridir.
NERDESİN
Geceleyin bir ses böler uykumu
İçim ürpermeyle dolar Nerdesin?
Arıyorum yıllar var ki ben onu
Âşığıyım beni çağıran bu sesin
Gün olur sürüyüp beni derbeder
Bu ses rüzgârlara karışır gider
Gün olur peşinden yürür beraber
Ansızın haykırır bana Nerdesin?
Bütün sevgileri atıp içimden
Varlığımı yalnız ona verdim ben
Elverir ki bir gün bana derinden
Ta derinden bir gün bana gel desin
Batıya, tahsil için gönderilen aydınlarımız, batının kalkınmışlığını yakından görünce, memleketlerine döndüklerinde, Anadolu’yu kalkındırma, imar ve ihya etmek için var güçleriyle çalışarak ‘Anadoluculuk Hareketi’ni başlatırlar. Bu aydınlar baştaNurettin Topçu olmak üzere;Remzi Oğuz Arık, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu ve şair Ahmet Kutsi Tecer’dir.
Türkiye, bir ziraat memleketidir ve ziraat işini de köylülerimiz yapmaktadır. Köylüler, mevcut nüfusumuzu, ürettikleri ürünlerle beslemektedir. Bu yüzden belki , ‘Köylü, Milletin efendisidir.’ denmiştir.
Şairin yaşadığı dönemlerde Anadolu’nun köyleri harap ve bitap bir şekildedir. Köy nüfusu, şehir nüfusundan üç kat daha fazladır. Köy ve köycülük, Anadolucu olan aydınların önemle savundukları fikirlerden birisidir. Anadolu’nun topyekûn kalkınmasını sağlamak, onların idealleri arasındadır. Köylerin kalkınması için yapılan programların içinde “Köy Enstitüleri” de vardır. Bütün bu durumları bilen ve yaşayan Ahmet Kutsi Tecer’in, önemli şiirlerindenbiri olan ‘Orda Bir Köy Var’ adlı şiirini kaleme almıştır Bu şiir aynı zamanda bestelenmiş bir şiirdir.
Orda Bir Köy Var
Orda bir köy var uzakta
O köy bizim köyümüzdür
Gezmesek te tozmasak ta
O köy bizim köyümüzdür
Orda bir ev var uzakta
O ev bizim evimizdir
Yatmasak da kalkmasak da
O ev bizim evimizdir
Oda bir dağ var uzakta
O dağ bizim dağımızdır
İnmesek de çıkmasak da
O dağ bizim dağımızdır
Anadolucu şairimiz Ahmet Kutsi Tecer’i, vefatının 57. seneyi devriyesinde rahmetle anıyorum.(Vefatı: 23 Temmuz. 1967 İstanbul)
