Toplumu oluşturan tüm tüketiciler pazarlama karmasının işlevleriyle gereksinim duydukları mal ve hizmetleri talep ederler ve tüketirler. Gıda ürünleri insanlar için yaşamsal öneme sahiptir ve zorunlu ihtiyaç maddeleri olmaları nedeniyle diğer mal gruplarına göre arz ve talep yapısı farklıdır. Ülkeler geliştikçe ve insanların eğitim, gelir ve yaşam düzeyleri arttıkça daha sağlıklı ve güvenilir gıda maddelerini tüketme eğilimleri de artmaktadır. Özellikle gelişmiş ülkelerde genel olarak tüketici grupları yüksek oranda; üretilen ürünlerin “ürün ve gıdada geriye doğru izlenebilirlik (back traceability in food&produce) konusuna büyük önem vermektedir. Bu kapsamda tüketicilere yönelik olarak güvenilir gıda konusunda kamu veya özel inisiyatif tarafından (IFC, HACCP, GLOBALGAP, GOST-R) gibi süreçleri standardize eden ve standartları öne alan önemli çalışmalar yapılmaktadır.
Konuyla ilgili olarak Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) tarafından 28-29 Mayıs 2012 tarihlerinde İzmir’de düzenlenen Gıda Ar-Ge Proje Pazarı’nda jüri tarafından “sunulmaya ve sergilenmeye değer” bulunan “Tüketici Karar Onay Destek Sistemi (TKODS)” başlıklı projemizin ne kadar önemli olduğu özellikle küresel salgın döneminin getirdiği şartlar da dikkate alındığında bugün daha iyi anlaşılıyor. Ayrıca söz konusu çalışmanın Akdeniz Üniversitesi adresli ilk çalışma olmak özelliğini taşıyor olması bakımından da bize göre bundan sonraki süreçte alınabilecek rol ve proje üretimi bakımından da önem taşımaktadır. Bahse konu projenin konusu; süreçleri standardize eden çalışmalardan farklı olarak, tüketici güvenini sağlamak ve satın alma kararını kesinleştirerek onaylama sürecini desteklemekle ilgilidir ve kurulacak sistem ile tüketicinin karar verme ve satın alma davranışını hızlandıracak bilgi ve bilişim odaklı bir sistemi kurmayı ele almaktadır. Daha açık olarak ifade etmek gerekirse; projenin amacı: “Son tüketiciden geriye doğru, tarlaya yani üretim alanına kadar tüm işlemleri ve süreçleri bir “zaman tüneli” içinde görmeye, öğrenmeye ve kurulacak portal üzerinden cep ve akıllı telefon ve internet aracılığıyla “anlık iletişim ile”, iki boyutlu veya matrix kodlar programlayarak; veri, enformasyon ve bilgiye yazılı, durağan ve hareketli görsellerle ulaşmayı; üretim alanından ve ürün işleyen ve ürüne son şeklini vererek pazara sunan kuruluşlardan görüntü alma seçeneği de mevcut olmak üzere; üreticiyi, işleyiciyi ve satıcıyı sesiyle ve görüntüsüyle seyretme ve altyazılı (ve sesli çeviri) olarak hedef pazara göre yabancı dillerde görme ve dinleme olanağı sağlayacak etkili bir bilişim altyapısı kurarak hedef tüketicilerin ürünü onaylama ve satın alma kararlarını artırmaya ve destek sağlamaktır. Dolayısıyla bu şekilde söz konusu ürünlerin TKODS süreciyle satın alınması ve üretici firmaların tüketici üzerinde ”güçlü bir güvenilirlik imajı tesis etmesi” sağlanması söz konusudur.
Bugün özellikle Kovid-19 salgın döneminde konunun çok daha önemli hale geldiği açıktır. Daha fazla bilgi için TİM-EİB Gıda-Arge Proje Pazarı sergilenmeye değer projeler kitapçığına bakmak uygun olacaktır.