Uzman bilgiyi ifade eden tarım danışmanlığı tarımsal üretimin etkinliği ve sürdürülebilirliğinde kritik öneme sahip bir hizmet alanıdır. Öyle ki tarım danışmanlığı verimlilik artırıcı teknolojilerin ve maliyet düşürücü önlemlerin hayata hakim kılınması için hayati öneme sahiptir.
Tarım danışmanlığının söz konusu etkilerinden yararlanmak için mutlaka mevcut sistemin ve işleyişin geliştirilmesi gereklidir. Bu alanda önemli bir değişim gerçekleştirmek için tarım danışmanlığı sisteminin kendi ayakları üzerinde durmasını sağlayacak politikalara dahası alınacak doğru kararlara ihtiyaç bulunmaktadır ve bu kararlar uzun dönemli amaçları gözetecek şekilde desteklenmeli ve kararlılıkla yürütülmelidir.
Buna göre yapılması gerekenler aşağıdaki sıralanabilir;
1-Tarım danışmanlığı sistemi 2006 yılında kurulmasına karşın arayışların hala devam etmesi son bulmalı, doğru yöntem üzerinde mutabık kalınarak süreç işletilmeli,
2-Tarım danışmanlığının güvenilir ve yüksek prestijli bir alan hale getirilmeli,
3-Tarım danışmanlarının yeterlilikleri ve yetenekleri geliştirilmeli,
4-Tarım danışmanlığının yetki ve sorumluluklarıyla ilgili olarak en az kamuda görev yapan meslektaşlarıyla aynı ücret düzeyine sahip olacak önlemler alınmalı, teşvikler verilmeli,
5-Ziraat Odalarında görevlendirilen tarım danışmanlarına en az bakanlık ödemesi kadar oda yönetimleri de ödeme yapmalı, danışmanların çiftçiyle birlikte alanda görev yapması sağlanmalı,
6-Özel tarım danışmanı olarak çalışan girişimci kabiliyetine sahip tarım danışmanların yaygınlaşması için çaba sarfedilmelidir.
Bu kapsamda üzerinde durulması gereken en önemli konulardan ilki tarım danışmanına halen sağlanan ve sağlanacak olan refah düzeyidir. Konuya konuyu anlamak için ayrıntılı bir bakış yapmak gereklidir.
Bunun için; halen Tarım ve Orman Bakanlığının yıllık danışmanlık desteği olarak ödediği değerle başlamak doğru olacaktır. Buna göre bakanlık tarım danışmanlığı görevini üstlenen uzmana yıllık 46 bin lira ödemektedir ve bu değer yetersizdir. Bu durumda tarım danışmanlığı desteklemesinin bakanlıktaki meslektaşlarıyla aynı gelir düzeyine sahip olacak şekilde düzenlenme yapılması gereklidir.
Tabidir kiyıllık 46 bin lira destekle bir Mühendis veya Veteriner Hekimden beklenen ideal verimin alınması mümkün değildir. İki taksit halinde ödenen toplam 46 bin liranın tamamı tarım danışmanına hiçbir kesinti yapılmaksızın net olarak ödenmesi halinde dahi aylık 3.800 lira eline geçecektir ki, bu rakam kamuda ki eşdeğer iş yapanlarla karşılaştırıldığında son derece yetersizdir.
Kaldı ki 46 bin liranın tamamı tarım danışmanına net olarak ödenmemekte ve çeşitli kesintiler yapılmaktadır.
Bu durumda 46 bin liradan %20 stopaj kesintisi (9.200 TL) yapılınca 36.800 liraya düşüyor, bunun %18’i (6.624 TL) vergi olarak kesilince ise 30.176 liraya düşüyor. Buna ek olarak tarım danışmanı SGK(Bağkur) için aylık 1.200 olmak üzere 14.400 lira ödüyor, böyle olunca tarım danışmanına yıllık ücret ödemesi toplam 15.776 lira olmaktadır.
Bu ise aylık tarım danışmanına ödenen rakamın1.315 lira olduğunu göstermektedir. Bu rakam 2021 yılı asgari ücreti olan 2826 lira ile karşılaştırıldığında, profesyonel tarım danışmanlığı alanında gelişme beklemenin mümkün olmadığını gösteriyor.
Her ne kadar yukarıda tarım danışmanının aylık eline geçen destek tutarı 1.315 lira denilmişse de tarım danışmanının danışmanlık hizmeti verebilmesi için bir büroya, iletişime, ulaşım aracına ihtiyacı bulunmaktadır ve bunlar hesaba dahil edilmemiştir.
Oysa ki bu hizmetler için de büro kirası, iletişim-internet, araç-akaryakıt, yemek-çiftçi ziyaretleri için ikram, yemek, elektrik-su ve benzeri giderler söz konusudur.
Sonuç olarak; tarım danışmanlığının sağlayacağı faydaları dikkate alarak bu alanda gönüllü, istekli, profesyonel çalışma kurallarını benimsemiş uzmanlardan ülkemiz tarımının geliştirilmesi yönünde yararlanılması bugün çok daha fazla zorunluluk arz etmektedir. Yukarıda sıralanan ve tartışılan gerçekler ışığında tarım danışmanlığı sistemini kendi ayakları üzerinde duracak bir iş modeliyle buluşturmak ve sürdürülebilir bir yapıyı kurmak yönünde zaman kaybetmeksizin çalışmak uygun olacaktır.