14 Mayıs’a altmış gün kaldı, fazlası yok. İki ay sonra başka bir Türkiye’ye uyanacağımıza olan inancım belki de hiç olmadığı kadar yüksek, hiç olmadığı kadar diri, hiç olmadığı kadar zıpır içimde. Kolay olmadı buraya gelmek, işi buraya taşımak. Vatandaşlar olarak bu serden geçmek kolay olmadı. Şimdi önümüzde iki ay var. Düşlediğimiz Türkiye’ye iki ay uzaklıktayız.
Şakayı da rehaveti de kaldırmaz
İnanıyorum, kazanacağız. Çünkü ben bu toplumun değişim talebinin somut bir örneğiyim. Biliyorum, biz değişimiz. Ancak bu iki ayın rehavetle geçmesini doğru bulmuyorum. Tüm göstergelere karşın karşımızda devleti tamamen soğurmuş, korkunç bir maddi gücü olan, halen ana akım medyayı kontrol eden, popülizmi işletme kabiliyeti yüksek, siyaseten oyun kurmayı da oynamayı da iyi bilen bir rakip; rekabetçi otoriter bir ekosistem var. Şakayı da rehaveti de kaldırmaz vaziyetteyiz.
Çok modlu bir kampanya
Millet İttifakı’nın gerilimden kazançlı çıktığını düşünüyorum. Doğru formülün bulunduğunu düşünüyorum. Cumhurbaşkanı yardımcılığı makamının etkin şekilde kullanılmasının tam bir Amerikanvari ‘ticket’ usulü olmasa da Türkiye’nin özgüllüklerini barındıran çok modlu bir kampanya döneminin önünün açıldığını düşünüyorum. Nasıl çok modlu bir kampanya bu ? Türk kamuoyu bu tarz bir kampanya anlayışına tabiatı itibariyle uzak ancak başkanlık sisteminin belki de en muteber örneği olarak gösterilebilecek ABD’de başkan aday tek başına kampanya yapmaz.
Adayla beraber ekibin seçilmesi
Başkan yanında ekibiyle ve en önemlisi de yetki bölüşümüyle beraber yönetimde kritik söz sahibi olacak, başkanın istifası yahut ölümüyle herhangi bir seçim yenilemesi yapılmadan başkan olacak, başkan yardımcısı adayıyla bir kampanya yapar. Dolayısıyla seçim adayla beraber bir ekibin seçilmesine doğru evrilir. Pusulada hem başkan adayının hem de başkan yardımcısının adı olur. Başkan adayları, yardımcı adaylarını da ekibini de inşa ederken toplumu etkileyecek, farklı seçmen gruplarını mobilize edeecek ve galibiyet getirecek bir seçmen koalisyonunu bir araya getirmeye özen gösterir.
Obama, Trump, Carter…
Bunun fazlaca örneği var. 2008’de genç ve yenilikçi kanadın temsilcisi olan Obama’nın, merkez kanat demokrat Biden’ı yardımcı adayı seçerek beyaz seçmen, mavi yaka seçmen ve geleneksel demokrat seçmenlere güven vermeye çabalaması gibi. Sonra önseçimdeki rakibi Clinton’ı en kritik üçüncü makam olan dışişleri bakanlığına getirmesi gibi. 2016’da Trump’ın, dışarıdan gelen olmanın avantajını kullanırken bir yandan da yardımcısını seçerken partinin deneyimli isimlerinden ve herkesi uzlaştırabilecek bir figür olan Pence’ten yana tercih kullanması ve böylece merkezdeki cumhuriyetçilerin oylarını yakalamaya çalışması gibi. Radikal olma söylemine karşı partisindeki bölüngüleri bir araya getirmek için kabinede Chao, Perry, Sessions’a yer vermesi gibi. 1976’da Carter’ın, başta kimsenin favorisi olmayan fazla ‘güneyli’ aday algısını aşmak için Mondale’i yardımcı adayı olarak seçmesi gibi. Genelde demokratların oyunu almakta güçlük çektiği görece muhafazakar ve alt sosyoekonomik düzeydeki seçmenlerin oylarında kendine güvenerek Mondale’le beraber eğitimli, beyaz yaka seçmeni memnun edip, kampanyasının o gruplardaki popülaritesini artırmaya çalışması gibi. Misalleri artırmak mümkün.
Gelsin gelmekte olan
Bugün Türkiye’de bu formülün öne çıkmasını fevkalade kıymetli buluyorum. Zira ben en başından beri aday kim olursa olsun yöntemin ve kampanyanın doğru götürüldüğü takdirde seçimin kazanılacağına inanlardandım. Süreci, yöntemi doğru planladıktan sonra kel başa şimşir tarak aday olmadığı sürece kazanacağımızı düşünüyor, anlatıyor, yazıyordum. Şartlar lehimize. Cumhurbaşkanlığı seçimi için memnuniyet veren bir formül bulundu. Parlamento seçimi için halen sonuca ulaşılabilmiş değil. Çalışmalara dair kulağıma gelen bilgiler var tabii. Burada hatırlatmak isterim ki hedef cumhurbaşkanlığı seçimini ilk turda kazanmak ve bunu yaparken parlamentonun en çok milletvekiline sahip olan ittifakı olmak olmalı. Şayet iş ilk turda bitemez ve parlamentoda da Millet İttifakı en çok sandalye elde eden ittifak olmazsa, topal ördek fenomeniyle ikinci tur sancılara, risklere gebe olabilir. Evet, cumhurbaşkanlığı için yöntem bulundu ama bu arada parlamento seçimleri unutulmamalı. Aynı cumhurbaşkanlığı için nasıl ortada buluşulduysa, parlamento seçimleri için de ortak listeler üzerine bir orta yol bulunmalı. Her parti örgütsel beklentilerinden fedakarlık yapmalı.
Evet, Millet İttifakı sadece cumhurbaşkanı adayını değil, yardımcılarını da şeffaf şekilde kamuoyuyla paylaştı.
Ortak politikalar mutabakat metnini zaten paylaştı.
Kemal Kılıçdaroğlu’na verilecek her bir oy Ali Babacan’a, Gültekin Uysal’a, Ahmet Davutoğlu’na, Meral Akşener’e, Temel Karamollaoğlu’na, Mansur Yavaş’a ve Ekrem İmamoğlu’na da verilecek.
Bu partilerin temsil ettiği kitlelerin uzlaşısına verilecek.
Dolayısıyla bu argüman doğru işletilebilmeli, kamuoyuna sağlıklı şekilde açıklanabilmeli.
Büyük mitinglere, uçup kaçan vaatlere gerek yok.
Grassroots kampanya yöntemi olarak adlandırılan strateji uygulanmalı.
Kemal Kılıçdaroğlu’nun ben dilini kullandığı ve tek figür olarak kampanyanın bireyselleştirildiği bir strateji çalışmayacaktır.
O halde kampanya nasıl kurgulanmalı ?
Öncelikle siyasi pazarlama açısından negatif dilin kati suretle kullanılmaması önemli.
Negatif kampanyalardan uzak durularak, ortak politikalar metninden hareketle gelecek dönemin icraatlarını ana eksene alan bir pazarlama süreci yürütülmeli. Zat-ı alileriyle ağız dalaşına katiyen girilmemeli. Uygulanacak politikalar anlatılmalı.
Bir kampanyada her konuyu tüm detaylarıyla söyleme taşımak olanaksız olacağından kampanyanın etrafında şekilleneceği belli başlı üç-dört konu mutlaka altı partinin de üzerinde muğlaklık olmadan uzlaştığı başlıklardan seçilmeli ve mümkünse toplumda seçiminde seçmen gruplarında oluşturacağı etkiler değerlendirilerek, en geniş etki alanına sahip olanlar tercih edilmeli.
Her parti zıtlaşan bulunmamalı, konu dağılımına giderek, partilerin kadroları, hazırlıkları ve pek tabii ortak politikalar metninde ortaya konan ilkeler çerçevesinde her bir parti belli konuları öncelemeli.
Uygulanacak söylemlerde farklılaşmalar olsa dahi kampanyanın gövdesinde bağlaşıklık ve tutarlılık sergileyecek şekilde kurgu yapılmalı. Çatal kazık yere batmaz değil; bir elin nesi var, iki elin sesi var imajı çizilmeli.
Devasa mitingler ancak son düzlükte düşünülmeli, halihazırda kararını vermiş olan seçmene coşku vermek de önemli. Dev mitingler yerine buluşmalar, doğrudan ev ziyaretleri, esnaf, köy ziyaretleri düşünülmeli. Bu ziyaretlere hedeflenen kitleye göre hangi yardımcı adaylarının icabet edeceği belirlenmeli.
Toplumsal grupları temsil eden oluşumlar ya da STK’larla mutlaka bir araya gelinmeli ve bu görüşmelerde ortak çalışma zemini aranarak bu aktörlerin de kampanya döneminde katkıları gözetilmeli. Bu görüşmeler doğrudan Kemal Bey ve yardımcı adayları üzerinden yapılmalı.
Hangi seçmen gruplarının seçimin kazanılması için hayati olduğu titizlikle tespit edilerek, bu seçmen gruplarının beklentilerine yönelik iletişim teknikleri işletilmeli. Reklam, broşür, stant kullanımları bu seçmen gruplarının beklentilerine göre hazırlanmalı. Bu seçmen gruplarının sadakatini pekiştirmek için doğru yardımcı adaylarıyla temasları sağlanmalı.
Sadece Kemal Bey değil, tüm yardımcı adaylarının da tanıtılması ele alınmalı.
Bu birliktelik görüntüsü yalnızca merkez teşkilatı üzerinden verilmemeli. İttifak bileşeni olan tüm partilerin il, ilçe, mahalle teşkilatlarının, gönüllülerinin mutlaka her ilde, ilçede küçük ölçekte tespit edilecek olan seçimin kazanılması için önemli kabul edilen bölgelere sürekli ve istikrarlı bir şekilde nüfuz etmesi sağlanmalı.
Cumhurbaşkanı yardımcısı adaylarımızın da avantajlarının kullanılması gerektiği açık.
Bu noktada hayli iddialı bir takım olduğu gerçeği ortada.
Ali Babacan, sanayicilerle, iş insanlarıyla, içeriden ve dışarıdan yatırımcılarla birlikte değerlendirmeler yaparak iş dünyasına gelecek dönem için güvence vermeli. Liberal, muhafazakar ve beyaz yaka seçmeni rahatlatan figür olarak görev almalı.
Gültekin Uysal, merkez sağ geleneğin kuvvetli olduğu Ege ve Akdeniz bölgesinde çalışmalarda bulunurken, aynı zamanda DYP-ANAP çizgisinde görev almış ancak şimdilerde aktif olmayan ya da başka partilerde çalışmalarını yürüten, camiada etkin olan isimleri sürece entegre etmeli. Merkez sağ geleneği rahatlatan figür olarak görev almalı.
Ahmet Davutoğlu, İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da çalışmalarını yaparken; muhafazakar kanaat önderleriyle teması sürdürmeli. Ayrıca başbakanlığı döneminde kamuda şeffaflık için attığı adımlara vurgu yaparak muhafazakar, mütedeyyin, nepotizmden yaka silken seçmeni rahatlatan figür olarak görev almalı.
Meral Akşener, şimdiye kadar olduğu gibi esnafı, pazarı, sokağı gezmeli ve halkı dinlemeli. Daha önce yaptığı gibi ilçe ilçe, mahalle mahalle halkla hemhal olmalı. Kendisine sempatiyle bakılan İç Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerinde kesinlikle varlık göstermeli. Ülkücü, milliyetçi seçmeni, kadın seçmenleri rahatlatan figür olarak görev almalı.
Temel Karamollaoğlu, milli görüşün sandığa taşınması hususuna eğilmeli. Milli görüşün özellikle Yeniden Refah’la niçin ayrılığa düştüğünü, niçin milli görüşün toplumsal uzlaşıda yer aldığını muhafazakar kanaat önderlerine, milli görüş mensuplarına, tabanına anlatabilmeli. Milli görüş geleneğini rahatlatan figür olarak görev almalı.
Mansur Yavaş, İç Anadolu bölgesinde çalışmalar yapmalı. Halk tarafından kendisine verilen güvenilir bürokrat, devlet insanı, siyaset üstü figür teveccühlerini kullanarak deprem bölgesinin yeniden kalkındırılmasıyla ve seçim dönemi boyunca afet bölgelerinin sorunlarıyla ilgilenmeli. Ülkücü, milliyetçi, ulusalcı, genç seçmenleri rahatlatan figür olarak görev almalı. Genç seçmenleri heyecanlandırarak sandığa gitme oranını artırmak için popülaritesi kullanılmalı.
Ekrem İmamoğlu, Karadeniz bölgesinde çalışmalar yapmalı. Pratik becerilerini gösterebileceği bağlamlarda halkla doğrudan temas etmeli. Ev ziyaretleri yapmalı, İstanbul’da seçim için kritik olan Üsküdar, Ümraniye, Fatih, Beyoğlu, Sarıyer başta olmak üzere bölgelerde kampanyada doğrudan öncü aktör olmalı. Kürt, liberal ve genç seçmenleri rahatlatan figür olarak görev almalı. Genç seçmenleri heyecanlandırarak sandığa gitme oranını artırmak için popülaritesi kullanılmalı.
Kemal Kılıçdaroğlu, tüm bu süreçte uzlaştıran lider konumunu koruyarak kampanyayı bireyselleştirmeden stratejik olarak belli bölgelerde belli yardımcı adaylarıyla, yeri geldiğinde tüm yardımcı adaylarıyla beraber boy göstermeli. Bir organizatör gömleği giyercesine yardımcı adaylarıyla rol paylaşmalı. Varlığıyla zaten seküler, alevi, Atatürkçü, Kürt seçmen gruplarını rahatlatıyor. Bu konumunu koruyarak, siyasetin üstünde bir tavır sergilemeli ve gerekmediği sürece zat-ı alileriyle didişen bir dil kullanımına gitmeden umut veren vaatler üzerinden ilerlemeli.
Millet İttifakı, Türkiye için çokça ilke vesile oldu.
İlk kez bir ortaklığın temsil kabiliyeti bu kadar yüksek oldu.
İlk kez bir ortaklığın A takımını seçimden önce açıkça açıklanmış oldu.
İlk kez bir ortaklığın tüm ilkeleri, programı, hedefleri seçimden önce açıkça açıklanmış oldu.
İlk kez bir ortaklığın böylesine güçlü ve etkin bir kampanya yürütmesine imkan doğmuş oldu.
Sıra geldi kampanyanın kurgusuna, zor; tek nefeslik iş değil.
Zor, imkansız değil.
Doğru kampanya stratejisi uygulandığı takdirde, parlamentoda mümkün olan en fazla milletvekilini çıkarmak için doğru yöntem belirlendiği takdirde ilk turda zat-ı alileri ve saz arkadaşlarına coşku bir uğurlama yapmak bana sürpriz olmaz.
Kazanacağız.
Hep birlikte.
Öyleyse gelsin gelmekte olan.
Gelsin artık.
Gelsin.
Hep birlikte.
Kazanacağız.