Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi Komisyondan geçerek 27/11/2023 tarihinde Meclise sunuldu.
Bilinen tabiri ile Torba Yasa da neler var bizi ne bekliyor bakalım!!
Ama, öncelikle şunu belirtmek isterim ki, bu yaptığım çalışmanın sonucunda,
80 maddelik torba yasa da geçen hususlardan bazılarına ilişkin tespitlerimi aşağıya yansıtmakla, Plan Bütçe Komisyon görüşmelerinde, bazı maddelerde Cumhurbaşkanına verilecek yetki kısımları kabul edilmemiş olsa da TBMM ye ilk şekli ile sunulan yasa maddelerinde, özellikle gelir vergisi kanununa ilişkin bazı maddelerin kısım kısım Meclis elinden alınarak Cumhurbaşkanı tekeline bırakılıyor olduğu, maalesef yine Meclis iradesinin öneminin yitirilmeye çalışıldığını anlıyorum.
Torba yasada geçen bazı maddeler;
MADDE 6 – Konut kredilerine BSMV istisnası 1 konut ile sınırlandırılmıştır. Bir barınma amacı dışındaki konut kredilerinde ise %15 oranında (BSMV) uygulanması yönündeki maddede geçen istisnanın 2. Konut /işyeri içinde uygulanması gerekir. Bir hanede aile fertlerinden herhangi birinin adına alınan birinci gayrimenkul hane için barınma yeri olarak kullanılırken, 2. Gayrimenkul gelir sağlamak için işyeri olarak kullanılabilmektedir. Dolayısıyla, bir hane için 2. Gayrimenkul alımında da kullanılan krediler istisna kapsamında kalmalı. Diğerleri, yani 2 adet gayrimenkul alımının aşılması durumunda 3.gayrimenkul için kullanılan konut kredisinden itibaren BSMV uygulanmalıdır.
MADDE 7- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 20B maddesi genişletilmiş, Gerçek kişilerin dijital platformlarda metin, görüntü, ses, video gibi içerikleri paylaşması internet ve elektronik ortamlarda eğitim, yemek tarifi, ürün tanıtım gibi videoları paylaşmak veya bu ortamlarda veri işleme geliştirme gibi içerik paylaşmak suretiyle kazanç elde etmesi de vergiden istisna edilmiştir.
Bahsedilen faaliyetlerin mesela “yemek tarifi kursu” verilmesinin internet ve elektronik ortam dışında yapılması/yüzyüze yapılması faaliyetinde olan gerçek kişilerin gelir vergisi kapsamında kaldığı durumda dijital ve elektronik ortamlardakilerin istisna kapsamında kalacak olması yüzyüze faaliyete sahip gerçek kişi mükelleflerin faaliyetlerini vergi istisnası kapsamına girmek için dijital ve elektronik ortamlara taşınmasına neden olacaktır. Böylelikle Maliye Hazinesi vergi kaybı yaşayacaktır. Diğer yönden dijital ve elektronik ortam dışında aynı faaliyetleri yürütenlerin vergi istisnasına alınmamış olmaları dolayısıyla vergi ödeyecek olmaları durumu adil olmayan bir durumdur. Bu maddenin, genç girişimci gerçek kişiler için uygulanması diğerleri için uygulanmaması yönünden değerlendirilmelidir. Aksi durumda birçok gerçek kişi aynı faaliyetleri dolayısıyla faaliyet kodu değişikliği ile vergi istisnası kapsamına girebilecektir. Bu madde ile korunmak istenen bir kesim mi var acaba diye bir soru akla da gelmedi değil??
MADDE 8- “Gerçek kişilerce, kanuni ve iş merkezi Türkiye de bulunmayan Anonim ve Limited şirket niteliğindeki kurumların ödenmiş sermayesinin en az %50 sine sahip olunması ve elde edilen kar payının elde edildiği takvim yılına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye ye getirilmesi şartıyla elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna edilmektedir.
Ayrıca, elde edilen kar payları gelirlerinin yarısı olarak uygulanan istisnaların azaltılması veya artırılmasına ve yabancı kurumların ödenmiş sermayesinin en az %50 sine sahip olunması şartına ilişkin olarak da bu oranın azaltılması veya artırılmasına yönelik Cumhurbaşkanına yetki verilmektedir. “ denilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 22.maddesine eklenen yukarıdaki hususlarda Cumhurbaşkanı bir günde belirlenen oranları %100 e yükseltebilir, ertesi gün %0 a düşürebilir. Bu madde yetkinin tek kişi eline bırakılması kabul edilemez. Mali kurallarda istikrarsızlık ve Mali disiplini bozacak ve vergi adaletinde dengesizliği artırabilecektir. Ülkenin ekonomik kriz yaşıyor olması önemli bir sorun olarak yerini koruyorken, bu şekilde kazancını vergi ödemeden Türkiye’ye getirmiş olunmasının yaratmış olacağı olumsuzluk hiç adil olmamakla sosyal dengeyi de bozacaktır.
MADDE 10- Yurtdışına verilen mimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, eğittim ve sağlık gibi hizmetlere uygulanan %50 kazanç indiriminin, kazancın tamamının Türkiye ye getirilmesi şartıyla %80 ‘ çıkarılmasını içermiş. Ayrıca, Bu bentte yer alan oranı, hizmet alanları ve kazanç tutarları itibarıyla sıfıra kadar indirmeye veya %100’e kadar artırmaya yetkili ek olarak Cumhurbaşkanına istisnadan faydalanılabilmesi için Türkiye’ye transfer edilmesi gereken kazanç tutarını sıfıra kadar indirmeye veya kanuni seviyesine kadar artırmaya şeklinde yetki verilmiştir.
Cumhurbaşkanın tekeline verilen yetki ile Sn Cumhurbaşkanı yine bir gece de Türkiye ye getirilecek kazanç tutarını veya istisna uygulanacak oranı aşağı veya yukarı yönde belirleyebilir. Bu durumda; Sn. Cumhurbaşkanı bir gecede tutarı %100 e çıkarabilir, indirim oranını da %100 e çıkardığı durumda Türkiye getirilen kazancın tamamı istisna kapsamına dahil edilmiş olur. Ülkenin ekonomik kriz yaşıyor olması önemli bir sorun olarak yerini koruyorken, bu şekilde kazancını vergi ödemeden Türkiye’ye getirmiş olunmasının yaratmış olacağı olumsuzluk hiç adil olmamakla sosyal dengeyi de bozacaktır.
MADDE 11- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 94 .maddesi sekizinci fıkrasına ;
eklenecek madde ile, yıllara sari inşaat ve onarım işleri yapanlara ödenen istihkak bedelleri üzerinden yapılacak tevkifat oranının belirlenmesinde , eklenecek pragrafta geçen kurum ve kuruluşlar ile belirtilen nev-i deki firmalara ödenecek istihkak bedelleri döneminde Sn. Cumhurbaşkanı teklindeki yetki ile, istihkak bedelleri üzerinden hesaplanacak tevkifat oranında indirime gidebilir hatta sıfır oranına düşürebilir veya bir katına artırabilir.
8 ve 10. Maddelerde olduğu gibi 11. Maddede de Cumhurbaşkanının tekelindeki yetki hem MALİYE HAZİNESİ ne karşı zarar teşkil edebilecek karar alınmasına çok müsait olduğu anlaşılmaktadır.
Yine diğer maddelerde olduğu gibi , mali istikrarı bozacak yönde ( çünkü yıl ortasında tevkifat oranı sıfıra düşürülebilir bir katına çıkarılabilir belli olmaz) ve vergi mükellefi yönünden önü görülemez bir hal içerisine de sokmaktadır. Bir başka yönden yine, Sn Cumhur Başkanının tevkifat oranını sıfıra düşürdüğünde hangi gerçek ve/veya tüzel kişilerin bu sıfır oranından faydalandığı durumu da kendi içerisinde soru işaretleri barındırmış olacaktır.
MADDE 12- Faiz gelirleri ve kar payları üzerinden, fonlardan %15 oranında hesaplanan vergi tevkifatı, yine Cumhurbaşkanı kararı ile bir günde %40 oranına kadar çıkarılabileceği anlaşılmaktadır.
MADDE 13- 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun geçici 72.maddesinde düzenlenen sporcu ücretlerinin sabit oranlarda tevkif suretiyle vergilendirilmesi ve elde edilen ücret gelirlerinin gelir vergisi tarifesinin 4. Gelir diliminde yer alan (2023 yılında 4. Gelir vergisi dilimi 1.900.000 TL) aşması halinde yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesine ilişkin uygulamanın süresinin 31/12/2023 tarihi itibariyle sona ereceğin, maddenin uygulama süresinin 31/12/2028 tarihine kadar uzatılması.
Ayrıca, Cumhurbaşkanına maddenin uygulama süresini 5 yıla kadar uzatma ve tevkifat oranlarını artırma ve azaltma yetkisi verilmektedir
Denilmiştir.
Görülmektedir ki bu madde ile de Cumhurbaşkanı tek yetkili olarak süreyi uzatma tevkifat oranlarını artırma ve azaltma yetkisine sahip.
Aslında Serbest Meslek Kazancı kapsamında değerlendirilmesi gereken sporcu ücretleri, sporun desteklenmesi adına aşan kısımdaki kazancını senede bir yıllık beyanla verebilmesini içerdiği anlaşılmaktadır. Ancak, küçük esnafların mükellefiyet kayıtlarına ilişkin iş ve işlemlerinin aylık dönemler halindeki beyan işlemleri ve yıllık kazancının da yıllık beyan edildiği nazara alındığında milyonluk kazanca sahip sporcularında serbest meslek erbabı sınıfında mükellefiyete tabi tutulması ve gerçek usul vergi kaydına haiz olması gerektiği anlaşılmaktadır.
MADDE 15- Gelir Vergisi Başkanlığı sistemlerinde yer alan ve 213 Sayılı Vergi Usul Kanunun 5 inci maddesi kapsamında yani VERGİ MAHREMİYETİ/GİZLİLİĞİ içerisinde kalması gereken bilgileri katılma payı adı altında 25 kuruş bedel karşılığında kamu kurum ve kuruluşları dışında gerçek veya tüzel kişilerle paylaşılmasının önünü açmaktadır.
Bu madde ile vergi mahremiyeti/gizliliğinin korunması gerektiği hususu tamamiyle ortadan kaldırılmış olmaktadır. Bu durumda bir gerçek ve tüzel kişinin tüm kayıtlı serveti gözler önüne serilmiş olacaktır.
“Vergi mahremiyeti korunmalıdır. Hiçbir şekilde satılmamalıdır..”
Vergi mahremiyeti: Madde 5 – Aşağıda yazılı kimseler görevleri dolayısiyle, mükellefin ve mükellefle ilgili kimselerin şahıslarına, muamele ve hesap durumlarına, işlerine, işletmelerine, servetlerine veya mesleklerine mütaallik olmak üzere öğrendikleri sırları veya gizli kalması lazımgelen diğer hususları ifşa edemezler ve kendilerinin veya üçüncü şahısların nef'ine kullanamazlar;
MADDE 17- Banka ve finans kurumlarında 2024 ve 2025 te enflasyon muhasebesi uygulanmayacak.
MADDE 30-32-33 – KDV 2, Sorumlu sıfatıyla KDV beyanlarının (2 No.lu KDV beyannamelerinin) beyan süresi, takip eden ayın 19’u olarak, ödemesi ise 21’i olarak belirleniyor.
Plan ve Bütçe Komisyonu görüşmelerinde, sorumlu sıfatıyla verilen KDV beyannamelerinin verilme tarihi vergilendirme dönemini takip eden ayın 21 inci gününe, ödeme tarihi ise 23 üncü gününe çekilmesi yönünde madde metninde değişiklik yapılmıştır.
Tahakkuk eden verginin ödemesi yapılmaz ise 1 No.lu KDV beyannamesinde söz konusu tutarın indirimi de mümkün olmayacak.
Bu madde yasalaşırsa , ki geri çekilmelidir;
Bu madde ile SMMM lerin iş takvimleri daha dağınık bir hal almış olacak, SMMM lere zihin yorucu ve emek verici iş yüklerini artırmış olacaktır.
Mükellefin her ayın 28 ine kadar beyan edilmesi gereken KDV 1 beyanı vermeden önce, kdv 2 de geçen tutarın ödenip ödenmedi hususunda araştırma yapmak zorunda kalınacaktır
Bu madde ile kayıtlı tüm mükelleflerin kendi içlerinde kurumsallaşmış bir ön muhasebe sistemleri olduğu varsayılmış olacak ki bu durum maalesef yok böyle bir düzenleme yapılmaya çalışılmış.
Ayrıca, kdv 2 kapsamında beyan edilen tevkif kdv tutarının kdv 1 kapsamında indirim konu yapılan mal ve hizmet alımlarına binaen indirilecek kdv kapsamında indirim konusu yapılmış kdv den farkı nedir?
07/12/2023
Raziye GÖK AKTAŞ –Antalya
Bağımsız Denetçi-Mali Müşavir
