Göktan Ay

Tarih: 19.12.2025 00:10

ÜAK SDEK, Konservatuvarlar ve Güzel Sanatlar Alanı Raporu Ne Anlatıyor?..(1)

ÜAK SDEK KONSERVATUVARLAR VE GÜZEL SANATLAR ALANI FAKÜLTELER" başlıklı rapor yayımlandı. 

Önce raporu hazırlayan müzik insanlarımıza; 

Prof. Dr. Uğur Türkmen (SDEK Başk.) / Çanakkale Onsekiz Mart Universitesi,

Dr. Öğr. Üyesi Filiz Yıldız / Afyon Kocatepe Üniversitesi

Dr. Öğr. Üyesi Muzaffer Soner Yılmaz / Çanakkale Onsekiz Mart Universitesi çok teşekkür ederiz. 

Rapor çeşitli illerde çalıştaylar yapılarak, Müzik ve Güzel Sanatlar alanı mensuplarının görüşleri alınarak titiz bir çalışma sonucu hazırlanmış.

Bu raporun YÖK ve ÜAK tarafından değerlendirilmesi ve Prof. Türkmen ‘e yetki verilerek “kanun/yönetmelik teklifleri hazırlanması” ve bunların “onaylanması” ile uygulamaya geçmesi zaruridir.

Şimdi gelelim rapordan alıntılar yaparak görüşlerimizi yazmaya:

ÜAK SDEK, Konservatuvarlar ve Güzel Sanatlar Alanı Yapılanmaları Raporu Ne Anlatıyor?..(1)

GÜZEL SANATLAR ALANI 

Rapordan/ 1. Yapılanma sorunları 

Görüşler 

1. “Mevcut YÖKSİS veri tabanında fakülte/yüksekokul yapılanmasında kullanılan Birim Ağacının her sanat alanında kontrolün sağlanması, program açma şartı olan 3 öğretim üyesi kuralının uygulanmadığı programların yeniden yapılanması (Not: Birim ağacında bölümler en az 3 öğretim üyesi ile açılır, öğretim elemanları Anabilim/Anasanat dallarına atanır, öğrenciler ise programlara yerleştirilir. Bir bölüm içinde birden fazla program açılabilir fakat her birinin en az 3 öğretim üyesi kuralını yerine getirmesi gerekir)”

AY: Dekanların ve Müdürlerin Güzel Sanatlar veya Müzik alanı dışından atandığına şahit oluyoruz ki, 2026 Türkiye’sinde bu kabul edilemez. Yine bu alanların açılması için gerekli şat olan 3 Öğr.Üy. de de alan dışı Öğr.Üy.’nin kadrolu gösterildiği görülmektedir. Alan dışı bir akademisyenin bağlama/ud/piyano vb. çalması 4 yıllık Müzik Lisans eğitimini asla karşılayamaz. Alan akademisyenine öncelik verilmesi doğru bir karardır.

1. “Terimler arasında ifade birliği olması adına YÖK’ün akademik yapılanmasının ortak bir dilde konuşulması için YÖK tanımları, YÖKSİS Birim Ağacı, ÜAK Temel Alan, Bilim/Sanat Alanı ve Anahtar Kelimeler arasında tutarlılık olmalıdır. Hala güncel program isimleri varken eski program isimleri olan birimlerin varlığı söz konusudur. 

AY: Çok doğru. Belirtilen birimler aynı terminolojiyi, aynı dili konuşmalıdır. Hala güncelliğini yitirmiş eski programları devam ettirmek, o idarecilerin hatasıdır ve affedilemez. Örneğin Çalgı alanında “Keman Sanat Dalı” 16-990’lı yıllarda kaldırıldı, çünkü her akademisyen başkan oldu, siyasi partilere döndü. Örnek olarak, çok kaliteli bir eğitim kadrosuna sahip olarak, çok sesli müziğe yön veren  MSGSU İstanbul Devlet Konservatuvarı’nda bile bu yanlış devam ettirilmektedir: 
“Müzik Bölümü’nde Piyano-Arp-Gitar, Yaylı Çalgılar, Üflemeli ve Vurmalı Çalgılar, Bestecilik ve Orkestra Şefliği olmak üzere dört anasanat dalında lisans eğitimi verilmektedir. Yaylı Çalgılar Anasanat Dalı’nda Keman, Viyola, Viyolonsel ve Kontrbas, Üflemeli ve Vurmalı Çalgılar Anasanat Dalı’nda Flüt, Obua, Klarnet, Fagot, Korno, Trompet, Trombon ve Vurmalı Çalgılar sanat dalları yer almaktadır. Lisans öğretiminin yanı sıra çalgı sanat dallarında, tam zamanlı orta öğrenim, yarı zamanlı ve çocuk konservatuvarı düzeylerinde de eğitim verilmektedir”  

1. “Sanat alanlarının akreditasyonu ile ilgili atılan adımlar nedeniyle, akredite olabilmek için Türkiye genelinde tek olan Programlar (örnek olarak Çini Tasarımı ve Onarımı Programı, Aksesuar Tasarımı, Film Tasarımı ve Yazarlığı, Film Tasarımı ve Yönetmenliği) ile ilgili bir planlama yapılması gerekmektedir.”

AY: Akredite konusu çok önemlidir ve YÖK’de bu konuda acil çalışmalar istemektedir. Güzel Sanatlar ve Konservatuvar alanı idarecilerinin elini taşın altına koymaları zarureti vardır.

1. “ÜAK ve YÖK arasında dil birliği açısından sadeleşmeye gidilmesi gerekliliğinden dolayı Müzik, Sahne Sanatları, Tasarım, Geleneksel Sanatlar, Plastik Sanatlar, Sanat Yönetimi alan isimlerinin kullanılma gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Bu alanlar altında yer alacak Anabilim/Anasanat alanlarının ilgili üniversite akademik birimlerinin ve meslek paydaşlarının görüşleri alınarak ve uluslararası disiplin/program sınıflandırmaları da dikkate alınarak bilimsel bir süreç izlenerek belirlenmesi gerekmektedir.”

AY: Güzel Sanatlar ve Konservatuvar alanı idarecilerinin elini taşın altına koymaları gereken önemli bir konudur. Sadeleştirme, birleştirme, doğru sınıflama yapılması şarttır. Örnek olarak MSGSU’de GSF ve Konservatuvar yapılanması (yukarda yazdığım küçük yanlış düzeltilerek)  çok doğrudur ve ülke çapında uygulanmalıdır. Tüm GSF’lerde ya “Müzik Bölümü” kaldırılmalı, ya “sanatçı-çalgıcı vb.- yerine “Müzik Ara İnsan Gücü” yetiştirmeye yönelik eğitim programı yapılmalı, ya ayrı bir Konservatuvara ya da Müzik ve Sahne Sanatları Fak. dönüşmelidir.

1. “Fakülte adlarının yapılanmaları önemsenmeli, mutlaka standart olmalı. Akredite olabilmek için bu çok önemsenmeli”

AY: Müzik ve Güzel Sanatlar alanında Fakülteleşmeye karşı değilim. Ancak,Yönetim Kurulunda söz hakkı yok diye istenmesini Rektörlerin müzik ve güzel sanatlar alanına ilgisizliğine bağlıyorum. Sn. Rektörler, pekala  “alanla” ilgili rapor vb. görüşüleceği zaman Müdürü Y.K.’ne davet edebilir ve sorun çözülürdü. Konsevatuvarların Fakülteleşmesi sırasında da  ismin “Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi” olması şarttır. Bu isim altında korunması gereken Konservatuvar ise ilkokul-ortaokul-lise olarak eğitime devam etmelidir, kapatmak doğru/çözüm değildir. (Belki, Konservatuvar MEB’e de devredilebilir. Aynı kampüste 10 yaş ile 25 yaş arası kişilerin olması pedagojik olarak yanlıştır.)   Müziğin yanına güzel Sanatları eklediğinizde enerji doğmamaktadır. Örnek: Ankara Müzik ve Güzel Sanatlar Fakültesi. Bu üniversitenin ismi “Müzik ve Sahne Sanatları Üniversitesi” olmalı ve “Ankara Güzel Sanatlar Üniversitesi” ayrıca yapılanmalıdır.

          f)Bazı müzik ve güzel sanatlar alanı bölümlerin farklı fakülte altında yer almaları mutlaka gündeme gelmeli, bunlar nasıl akredite olacak düşünülmeli. Örneğin Sosyal ve Beşerî Bilimlerin altında tasarım alanında  bölümün olması.” 

          AY: Herkes kafasına göre YÖK’e rapor göndermiş, bu alanla ilgili özel donanımı olmayan YÖK Başkan ve Üyeleri de onaylamış, ortaya karmaşık bir planlama çıkmış. “Sosyal ve Beşeri Bilimlerin” altında Tasarım Bölümü’nün, Hakkari Üniversitesi GSF’de “Tekstil Öğretmenliği Bölümü’nün  v.b. olması kabul edilemez. Bu teklifi yapanı ve imzalayanları öğrenmek isteriz.

Bazı Sorular 

1. Hakkari Üniversitesi “Tekstil Öğretmenliği Bölümü” var. Bunun realitesi nedir? 

AY: Yukarda belirttik.

1. Güzel sanatlar alanı fakültelerde müzik bölümlerinin durumu hakkında ne düşünüyorsunuz?

AY: Yukarda belirttik.

1. “Müzik Toplulukları” (Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat Tasarım Fakültesi) gibi yeni ve özgün adlara karşı olmamakla birlikte akreditasyonda sıkıntı yaratabilir mi? 

AY: Müzik topluluğu, genellikle ayrı bir isimle bilinen toplulukla çalgısal veya vokal müzik icra eden bir grup kişidir. 

Bu çalgı topluluklarını yapı/teknik vb. özelliklerine göre ayırabilirsiniz:

Türk Müziği (TSM-TSM)

Pop müzik toplulukları

Caz müziği toplulukları

Oda müziği toplulukları vb.

Söz konusu olan YTÜ Sanat ve Tasarım Fak.  “Müzik Toplulukları Bölümü” “hedefi” şöyle açıklanmış:

• Öğrencinin çalgısında yeterli artistik ve teknik performansa sahip olmasını sağlamak.
• Öğretim yaşantısı boyunca sahip olduğu becerileri canlı performans deneyimlerinde sergileyebilmesini sağlamak.
• Enstrümanında virtüözite esaslarını pedagojik ilkeler doğrultusunda verebilecek yetiye sahip öğretim elemanlarıyla çalışabilmelerini sağlamak.
• Öğrenim yaşantıları boyunca kendi dalları dışında farklı sanat dallarıyla ilişkide olmalarını sağlamak ve onları bu konuda bilgilendirmek.
• Araştırmacı yönlerini geliştirecek ödevler, projeler içinde yer almalarını sağlamak.

Yani mesleğinde iyi derecede çalgı çalabilen/vokal yapan öğrencilerin birlikte veya ayrı çalıştırılmasından bahsediliyor. Ama bu ders değil ki? “Ustalık sınıfı” Bölüm dediğinizde sorun yaratmaz olur mu?

1. “Sanat Bölümü gibi” (Yıldız Teknik Üniversitesi Sanat Tasarım Fakültesi) gibi yeni ve özgün adlara karşı olmamakla birlikte akreditasyonda sıkıntı yaratabilir mi?

AY: Bu  bölüm vardı, ama YTÜ WEB de gözükmüyor. Kaldırılmış. Elbette doğru olmuş.

     e) Fakülteler hangi adla tek çatı altında toplanabilir?

AY: Enerji ve doğru üretim isteniyor ve alanlara saygı duyuluyorsa; “Müzik ve Sahne Sanatları Fak.” ve “Güzel Sanatlar Fakültesi” ismi dışında, müzik ve güzel sanatlar hiçbir fakülte ile birleştirilmemelidir.

Devam edecek…